♘امیرحسین♞
♘ مدیریت انجمن اسب ایران ♞
موانع را از نقطه نظرهاي گوناگون به دسته‌هاي مختلف تقسيم مي‌كنند كه اين تقسيم‌بندي عبارت اند از:
تقسيم‌بندي موانع از نظر شكل
موانع از نظر شكل به سه دسته تقسيم مي‌شوند:
الف ) مانع عمودي يا راست: مانعي است كه ارتفاع آن قابل توجه است و عرض آن به حساب نمي‌آيد، يا در حقيقت عرض آن نسبت به ارتفاع قابل توجه نيست. يك پنجره دو پايه عمودي كه چند تير به طور افقي در راستاي آنها قرار گرفته باشد .ديوار به شرطي كه مايل نباشد (به استثناي مسابقه استقامت ) از جمله اين موانع هستند.
ب ) مانع افقي يا عريض: تنها عرض اين گونه موانع مورد توجه است و اغلب به صورت گودال يا حوض ساخته مي‌شوند . قرار دادن يك مانع به ارتفاع 20 سانتي‌متر جلوي آب يا گذاشتن يك تير جلوي آن براي اسب‌هاي مبتدي كمك شاياني است.
پ ) موانع گسترده : كه خود به دو دسته تقسيم مي‌شوند:
1- گسترده راست : در اين موانع ارتفاع از عرض بيشتر به نظر مي‌رسند. اكسر و اكسر مساوي دو نمونه از اين موانع هستند. اگر از دو جفت پايه و چند تير يا تخته تشكيل مي‌شود كه چند تير يا تخته را در پايه‌هاي قدامي كار گذاشته و براي پرهيز از خطر در پايه دومي فقط يك تير به كار مي‌برند. در اكسر مساوي، سطح (ارتفاع) تيرهاي هر دو پايه برابر و در اكسر نامساوي تيرهاي قدامي پايين‌تر هستند.
نمونه ديگر اين گونه موانع، مانع بادبزني است كه معمولاً در گوشه‌هاي ميدان قرار داده مي‌شوند.
2_ گسترده پهن: در اين دسته موانعي قرار مي‌گيرند كه عرض آنها بيش از ارتفاعشان به نظر مي‌رسد. موانع پلكاني و هرمي از اين دسته كه با سه جفت پايه برقرار مي‌شوند. در مانع پلكاني هر جزء از جزء قبل بلندتر است. در مانع هرمي جزء آخر برابر يا كمي بلندتر از جزء اول بوده و حتماً از جزء دوم كوتاه‌تر است.
تقسيم‌بندي موانع از نظر ارتباط آنها با يكديگر
از اين ديدگاه موانع به چهار دسته تقسيم مي‌شوند:
الف ) مانع منفرد يا تك مانع مانعي است كه در راستاي موانع ديگر نباشد.
ب ) مانع پياپي يا مضاعف دو ، سه يا چند مانعي كه در راستاي يكديگر قرار دارند و فاصله آنها 7 تا 21 متر است. خصوصيت اين موانع چنين است كه در داوري يك مانع به حساب آمده، در صورتي كه خلافي مانند فرار اسب از كنار يكي از آنها انجام گيرد، سواركار الزاماً بايد بقيه آنها را دوباره بپرد. به علاوه به مجموع آنها با ذكر تعداد يك شماره داده مي‌شود. با اين كه موانع پياپي مي‌توانند از بيش از سه عضو تشكيل شوند، ولي معمولاً بيش از سه عضو در آنها به كار نمي‌رود.
پ ) موانع پيوسته موانعي هستند كه در راستاي يكديگر قرار دارند و فاصله بين آنها بيش از 12 متر و كمتر از 24 متر است. در اين جا نيز فواصل موانع بر اساس يك گام اسب،كه معمولاً چهار متر است محاسبه مي‌شود.اندازه چهار متر نسبت به بدن اسب ممكن است 5/3 متر در نظر گرفته شود. به هرحال گام‌هاي بين موانع، چهار و ضريبي از چهار است كه نسبت به اندازه اسب كم و زياد مي‌شود، مثلاً گام اول و دوم و سوم چهار متر،گام چهارم 5/4 و گام پنجم 5/4 (گام ششم 5 متر ) است. اين اندازه‌ها نيز نسبت به شيب زمين و دشواري موانع مي‌توانند تا حدي تغيير داده شود.
ث ) موانع ناپيوسته موانعي هستند كه در راستاي يكديگر قرار دارند، ولي فاصله آنها از 24 متر بيشتر است. در اين حالت نياز چنداني به تعيين دقيق فاصله بين موانع نيست.
منبع : كتاب اسب
تقسيم‌بندي موانع از نظر شكل
موانع از نظر شكل به سه دسته تقسيم مي‌شوند:
الف ) مانع عمودي يا راست: مانعي است كه ارتفاع آن قابل توجه است و عرض آن به حساب نمي‌آيد، يا در حقيقت عرض آن نسبت به ارتفاع قابل توجه نيست. يك پنجره دو پايه عمودي كه چند تير به طور افقي در راستاي آنها قرار گرفته باشد .ديوار به شرطي كه مايل نباشد (به استثناي مسابقه استقامت ) از جمله اين موانع هستند.
ب ) مانع افقي يا عريض: تنها عرض اين گونه موانع مورد توجه است و اغلب به صورت گودال يا حوض ساخته مي‌شوند . قرار دادن يك مانع به ارتفاع 20 سانتي‌متر جلوي آب يا گذاشتن يك تير جلوي آن براي اسب‌هاي مبتدي كمك شاياني است.
پ ) موانع گسترده : كه خود به دو دسته تقسيم مي‌شوند:
1- گسترده راست : در اين موانع ارتفاع از عرض بيشتر به نظر مي‌رسند. اكسر و اكسر مساوي دو نمونه از اين موانع هستند. اگر از دو جفت پايه و چند تير يا تخته تشكيل مي‌شود كه چند تير يا تخته را در پايه‌هاي قدامي كار گذاشته و براي پرهيز از خطر در پايه دومي فقط يك تير به كار مي‌برند. در اكسر مساوي، سطح (ارتفاع) تيرهاي هر دو پايه برابر و در اكسر نامساوي تيرهاي قدامي پايين‌تر هستند.
نمونه ديگر اين گونه موانع، مانع بادبزني است كه معمولاً در گوشه‌هاي ميدان قرار داده مي‌شوند.
2_ گسترده پهن: در اين دسته موانعي قرار مي‌گيرند كه عرض آنها بيش از ارتفاعشان به نظر مي‌رسد. موانع پلكاني و هرمي از اين دسته كه با سه جفت پايه برقرار مي‌شوند. در مانع پلكاني هر جزء از جزء قبل بلندتر است. در مانع هرمي جزء آخر برابر يا كمي بلندتر از جزء اول بوده و حتماً از جزء دوم كوتاه‌تر است.
تقسيم‌بندي موانع از نظر ارتباط آنها با يكديگر
از اين ديدگاه موانع به چهار دسته تقسيم مي‌شوند:
الف ) مانع منفرد يا تك مانع مانعي است كه در راستاي موانع ديگر نباشد.
ب ) مانع پياپي يا مضاعف دو ، سه يا چند مانعي كه در راستاي يكديگر قرار دارند و فاصله آنها 7 تا 21 متر است. خصوصيت اين موانع چنين است كه در داوري يك مانع به حساب آمده، در صورتي كه خلافي مانند فرار اسب از كنار يكي از آنها انجام گيرد، سواركار الزاماً بايد بقيه آنها را دوباره بپرد. به علاوه به مجموع آنها با ذكر تعداد يك شماره داده مي‌شود. با اين كه موانع پياپي مي‌توانند از بيش از سه عضو تشكيل شوند، ولي معمولاً بيش از سه عضو در آنها به كار نمي‌رود.
پ ) موانع پيوسته موانعي هستند كه در راستاي يكديگر قرار دارند و فاصله بين آنها بيش از 12 متر و كمتر از 24 متر است. در اين جا نيز فواصل موانع بر اساس يك گام اسب،كه معمولاً چهار متر است محاسبه مي‌شود.اندازه چهار متر نسبت به بدن اسب ممكن است 5/3 متر در نظر گرفته شود. به هرحال گام‌هاي بين موانع، چهار و ضريبي از چهار است كه نسبت به اندازه اسب كم و زياد مي‌شود، مثلاً گام اول و دوم و سوم چهار متر،گام چهارم 5/4 و گام پنجم 5/4 (گام ششم 5 متر ) است. اين اندازه‌ها نيز نسبت به شيب زمين و دشواري موانع مي‌توانند تا حدي تغيير داده شود.
ث ) موانع ناپيوسته موانعي هستند كه در راستاي يكديگر قرار دارند، ولي فاصله آنها از 24 متر بيشتر است. در اين حالت نياز چنداني به تعيين دقيق فاصله بين موانع نيست.
منبع : كتاب اسب