تیره ها و زیر تیره های اسب عرب

sohrab

Active member
تیره های اسب اصیل عرب

پنج خط خونی اسب اصیل که به "الخمسه" مشهورند و تا امروزکم و بیش با همان خصوصیات نژادی به گسترش خود ادامه می دهند شامل تیره های "کهیلان" ، "صگلاوی" ، "عبیان" ، "حمدانی" و "حدبان"می باشند.
گونه های "مناگی" ، "شویمان" ، "جلفان" و "دحمان" از گستردگی کمتری برخوردارند.
با گذر زمان زیر شاخه هایی در هر یک از تیره های اصلی به وجود آمد که معمولا به صورت پسوندی به تیره اصلی اضافه می شد. این پسوند گاه برگرفته از نام مادیانی مشهور یا نام خانواده پرورش دهنده زیر شاخه مذکور و گاه دربردارنده اتفاقات وماجراهایی آمیخته با افسانه است.
هر تیره ای در صورتی که به طور خالص پرورش می یافت از نشانه های ویژه ای برخوردار بود که آن را از سایر تیره ها متمایز و قابل تشخیص می نمود.
در اینجا خصوصیات و زیر شاخه های این تیره ها ذکر می شود

کهیلان:
دارای ظاهر متوازن با خط الراسی هموار، سینه ، پشت ، کپل ، بازو و رانی عریض و پهن بوده . در این تیره پیشانی غالبا صاف و مسطح و در برخی از موارد دارای برامدگی مختصری در بالای چشمان میباشد. سر معمولا پهن و کوتاه با فکهای برجسته و گوشهایی کوچک و برافراشته شناخته می شده . این تیره غالبا دارای طبعی آرام بوده . سه شاخه توسعه یافته کهیلان شامل کهیلان عجوز ، کهیلان حیفی و گونه کمیاب تر کهیلان کروش است
درکهیلان کروش خط الراس کمی غیر مستقیم تر از دو گونه دیگر است.

حمدانی:
حمدانی به طور تاریخی به کهیلان نسبت داده می شود.با این تفاوت که نسبت به کهیلان دارای ساختاری کشیده ترو عضلانی تراست . ازخصوصیات برجسته حمدانی میتوان به پشت بسیار قوی جدوگاه مشخص و برجسته، استخوان های قوی ومفاصل بزرگ اشاره کرد. سر در حمدانی تمیز و گوه ای شکل بدون برجستگی ها و جزئیات استخوانی و کمی طویل تر از کهیلان است .کپل تا حدودی تخم مرغی است که نمایانگر قدرت و استقامت می باشد. حمدانی در دنیا به عنوان تیره ای تحمل پذیر و مقاوم شناخته میشود و در عین حال خلق و خویی آرام دارد.رنگ غالب در این تیره کهر با سفیدی کم و نیله می باشد.حمدانی ، تیره ی محبوب خانواده سعود است و از اهمیت ویژه ای جهت کشش برخوردار است . از زیر شاخه های مهم این تیره می توان به حمدانی سمری اشاره کرد.

عبیان:
این تیره از کهیلان و حمدانی پاک نژاد تر و کوچکتر است .
عبیان به حرکت مغرورانه و گام های بلند مشهور است. از ویژگی های سر در این تیره می توان به یرآمدگی پیشانی (جیبا) و پوزه ظریف اشاره کرد . ویژگی های مهم در این تیره سینه و بازوی پهن ، شانه بسیار برجسته با جدوگاه طویل و برجسته ، استخوان های تمیز و دست و پای بسیار صاف است. عبیان دارای روحیه و جرات بیشتری از کهیلان و حمدانی است. رنگهای غالب در این تیره شامل کهر، نیله ، شاه بلوطی و با نشانه های سفیدی بیش از حمدانی است. از شاخه های مهم این تیره می توان به عبیان شراک و عبیان العبد اشاره کرد.

صگلاوی:
صگلاوی در مقایسه با دیگر تیره ها از خلوص بیشتری برخوردار است . این تیره دارای ساختاری شبیه به عبیان است و با ظاهری ظریف ، استخوانهای خوب ، سر ظریف و گردنی کشیده شناخته می شود . این اسبان به سرعت و چالاکی مشهورند ولی نسبت به سایر تیره ها از استقامت کمتری برخوردارند . رنگ غالب در این تیره کهر و شاخه مشهور آن صگلاوی جدران می باشد.

حدبان:
این تیره در بسیاری جهات به حمدانی شبیه بوده از جمله شباهت ها می توان به استخوان های بزرگ و ساختار ماهیچه ای اشاره کرد .حدبان به نجابت و داشتن خلق و طبع آرام مشهور بوده.رنگ غالب در این تیره کهر و در صورت داشتن نشانه های سفیدی ، مقدار آن ناچیز می باشد.
 

sohrab

Active member
پاسخ : تیره های اسب اصیل عرب

علایم اختصاری تیره های اسب عرب که در سازمان جهانی اسب عرب به ثبت رسیده به شرح زیر است:
M معنقي
Ds دهمان شوان

Mh معنقي هدروج
He هدبان انزاحي

Ms معنقي سبيلي
Hk حمدان كحيلان

O عبيان
Hs حمداني سمري

Og العبية أم جريس
K كحيلان

S صقلاوي
Ka كحيلان عجوز

Sg صقلاوي جدراني
Kair كحيلان عجوز بن رضوان

Sgis صقلاوي جدراني بن سودان
Kais كحيلان عجوز بن سودان

Sgiz صقلاوي جدراني بن زبيني
Kh كحيلان هيفي

Ss صقلاوي شيفي
Kj كحيلان جلابي

Shsx شويمان صباح
Hk كحيلان كروشان

Kr كحيلان روضان
 

sohrab

Active member
پاسخ : تیره های اسب اصیل عرب

اعراب در مورد وجه تسمیه هر یک از این تیره ها داستان هایی ذکر می کنند . که شنیدنش خالی از لطف نیست.
به مرور داستان ها رو اضافه می کنم.
 

sohrab

Active member
وزنه خرسان

کنستانتین گفت:
سهراب جان خرسان یعنی چه؟

وزنه خرسان از تیره های ایرانی اسب عرب است. یعنی بر خلاف بعضی تیره ها که در همه سرزمین های عرب شناخته شده است ( الخمسه : عبیه - صقلاوی - کهیله - حمدانی - حدبه ) این تیره بیشتر در ایران شناخته شده است.
در مورد وجه تسمیه این تیره نظرات زیادی هست که اغلب حالت نمادین و افسانه ای دارد. بر خلاف نظر جناب فروتن (که احتمالا در میدین زیبایی از قول آقای رضا ابراهیمی (گوینده شوی عرب) شنیده اند، من فکر میکنم "خرسان" یک اسم فارسی است. جالبه بدونید "وزنه خرسان از تیره های محبوب خوانین بختیاری است. و در بختیاری و کهکیلوبه و فارس و بوشهر، اسب اصیل را بیشتر به عنوان "وزنه خرسان" میشناختند. علاوه بر آن "خرسان" نام رود و دره ای در چهارمحال و بختیاری است.
در مورد معنی "وزنه" هم که به "عشق" مربوطش کردند، احتمالا به "وزن" بر میگرده . عشق هم که خودش کلمه عربی هست.
اما این عشق خاموش را در مورد اسب اصیل بکار میبردند از این جهت که وقتی در جایی بسته است، آرام است و وقت حرکت و سواری به هیجان میاد و به قول شما "معراجش؟" خوب میشه.
 

♘امیرحسین♞

♘ مدیریت انجمن اسب ایران ♞
پاسخ : وزنه خرسان

وزنه گاهی اوقات وذنه و ودنه هم گفته میشود؟

تیره های محبوب دیگر بختیاری چیست؟
 

ALI SHABAH

Member
کهیله کروش ( معرفی تیره های اسبهای اصیل عرب خوزستان )

کهیله کروش

با سلام از امروز دیگه میخوام تیره های معروف اسبهای اصیل عرب خوزستان رو معرفی کنم

کهیلان یکی از سر تیره های اسب اصیل خوزستان است به عبارتی بنا بر مدارک موجود اولین سر تیره اسب اصیل کهیلان است که بالغ بر 64 زیر تیره دارد ، در این بحث به کهیله کروش می پردازیم .
شخصی در طوایف خوزستان روزی به خواهر زاده اش مادیانی هدیه می دهد مادیان در اثر بی توجهی صاحب جدید لاغر می شود و چون از علوفه خشبی زیاد مثل کاه و کلش استفاده می کرد شکم آن بزرگ و افتاده شد(به دلیل عذم تغذیه از جو و سبوس و غیره...) به طوری که از دور شکم آن نمایان و چهره بدی داشت . در یکی از روزها دایی این شخص به دیدنش آمد و جویای حال مادیان شد . و قصد دیدن آن نمود او پس از رویت مادیان خود او را نمی شناسد و می گوید سویه این اسب چیست؟(منظور تیره آن)می باشد خواهر زاده می گوید این اسب شماست که به ما دادید دایی بسیار ناراحت شد و
می گوید:این گونه با اسب کهیل رفتار می کنید ؟ و اسب خود را برداشته و به نزد خود می برد و از آن به بعد به کره های این مادیان کهیله کروشه اطلاق نمودند چرا که به قدری شکم آن افتاده بود که با
مانند شکم گاو به نظر میرسید به عبارتی کروشه به شکمبه گاو اطلاق می شود
 

ALI SHABAH

Member
معنگی یا معنقی 2 (معرفی تیره های اصیل عرب خوزستان )

معنگی یا معنقی

این تیره را برخی از بزرگان اسب خوزستان جزء سر تیره های اسب اصیل می دانند اگر مروری یر شماره صفر مجله داشته باشیم در آنجا ذکر کردیم که برخی ازبزرگان سر تیره های اسب اصیل خوزستان را 5 و گروهی دیگر 7 و 9 سر تیره اعلام کردند .
به هر حال در بحث خود تیره معنگی را جزء تیره ها در نظر گرفته ایم . کلمه معنگی یا معنقیه منتسب به مالک مادیان گردن دراز و لاغر و کشیده و آهویی می باشد .
در عهد قدیم فردی با نام هدری بزرگ طایفه ای بود که مادیان معنگی داشت اختلاف چندین ساله ای بین دو طایفه مجاور هم بر روی قطعه زمینی وجود داشت که ریش سفیدان دو طایفه پس از بحث و تبادل نظر به نتیجه جالبی رسیدند و آن برگذاری مسابقه بین روسای دو طایفه با اسبانشان بود و مقرر گردید بزرگ هر طایفه ای که زود تر به خط پایان برسد زمین از آن طایفه اوست. لذا روسای دو طایفه سوار اسب شدند و شروع به مسابقه کردند ،هدری سوار بر مادیان معروف معنگینه خد از رقیب سبقت گرفت و مالک آن قطعه زمین شد ، از آن تاریخ کلیه تولیدات آن تاریخ به نام معنگی هدری مشهور گشت این تیره امروزه در بین جاده اهواز- ماهشهر بعد از منطقه نمیزانیه در روستای حایط و عبریش نزد سادات حسینی موجود است.
این تیره به سرعت و مقاومت معروف بوده و رنگ تیپیک این تیره کهر و کرنگ می باشد

و بیشتر کهر
 

sohrab

Active member
پاسخ : تیره های اسب اصیل عرب

♘ امیرحسین ♞ گفت:
آیا معنقی و کروش جزو تیره های ایران هم هست؟
بله. توی متن هم ذکر شده.

علی جان مطلب را از مجله ی دنیای اسب نقل کردی؟
 

sohrab

Active member
پاسخ : وزنه خرسان

♘ امیرحسین ♞ گفت:
وزنه گاهی اوقات وذنه و ودنه هم گفته میشود؟

تیره های محبوب دیگر بختیاری چیست؟

بله. این تلفظ ها رو هم شنیدم. "ذ" توی زبان عربی نزدیک به "د" تلفظ میشه(نوک زبون به سقف دهن میخوره) و توی کتاب انساب wadnan هم ثبت شده.

کلا بر این باور بوده اند که "وزنه خرسان" نسبت به بقیه تیره ها برتری دارد. ( هم بختیاری ها و هم اعراب)
 

sohrab

Active member
پاسخ : تیره های اسب اصیل عرب

pooyan گفت:
تيره hargeh زير گروه کدم تيره هست؟

"حرگه" زیر گروه تیره ی "کهیلان" است. و تیره ای است که از ایران به سوریه و عراق و .. رفته ولی متاسفانه در ایران تقریبا نایابه!
ریشه ی این اسم "حرق" به معنی سوخته است و به خاطر رنگ سوخته این اسبان انتخاب شده. (رنگ غالب این تیره نیله خاکستری بوده)


درباره تیره(( نیمان ))اطلاع داری؟

تیره ی نیمه(NIYEME) که در کتاب انساب نعیمه ثبت شده، تلفظ اعراب خوزستان از لغت "نجمه" به معنی ستاره است. مرکز این تیره حجاز عربستان است و از آنجا به عراق و سوریه و ایران وارد شده. در بعضی مناطق "انجم" هم گفته میشود و پسوند "صبح" هم به آن اضافه میشود. (به معنی ستاره صبح)
در عربستان تیره ی ارزشمند و دونده ای محسوب میشه. متاسفانه در ایران رو به انقراضه. بجز مادیان "نسیم2" و 4 کره ای که از آن باقی مانده اسبی وجود ندارد که به یقین از تیره ی نیمه باشد.


با سپاس فراوان از برادر عزیزم "سمیر پوریان پور" که اطلاعات ارزشمندش را در اختیارم گذاشت.
 

خادم

New member
پاسخ : تیره های اسب اصیل عرب

همداني يكي از تيره محبوب بختياري
بختيار بره اره عزيزوم باسه
گال گال همداني بزير پاسه
 

♘امیرحسین♞

♘ مدیریت انجمن اسب ایران ♞
کحیلان
عجوز
ابوعرقوب
ابو جنوب
هلوش
کروش
واطی
دعجان
شنینه
صویتیه
جریشه
خدلی
جولی
مصنه
ممرح
تجران
العشیر
ام سوار
حیفیه
ثامری
ارنبه
الخرس
دوجه
طریشه
روضان
حمزه
زبینی رویحه
عنز الدرویش
شریف
نخیشه
هطلی
خلاوی
نوفل
مخلد
وبیری
شعیله
جازی
ام عرف
شیخه
غزاله
جناح الطیر
العمایر
مندیل
حماد
العبود
جوهره
مهیله
حرفان
زایدی
شنینان
نواقی
راس الفداوی
 

فربود

Active member
بقیه اش کو ؟ این که فقط کحیلانه
هر تیره اسب عرب اینقدر زیر تیره داره ؟
الان هم کسی هست که بتونه با دیدن اسب ، تیره و زیر زیره اون اسب رو مشخص کنه یا شما اطلاعی در این مورد ندارید ؟
 

♘امیرحسین♞

♘ مدیریت انجمن اسب ایران ♞
بقیه اش کو ؟ این که فقط کحیلانه
هر تیره اسب عرب اینقدر زیر تیره داره ؟
الان هم کسی هست که بتونه با دیدن اسب ، تیره و زیر زیره اون اسب رو مشخص کنه یا شما اطلاعی در این مورد ندارید ؟
عجله نکن بقیه رو هم میگذارم.
همه تیره ها انقدر زیر تیره ندارن
خیر چون تولیدات بیشترشون بر اساس تیره نیستند
 

علی اصفهانی

Active member
5 تا تیره اصلی را اول اسم ببریم بهتر نیست ؟
بعدا" بپردازیم به زیر تیره ها .

5تا تیره اصلی همان " خمسه" هستند .

حمدانی - سگلاوی - کهیلان - عبیان - حدبان
 
بالا