فعالیت های انجمن ملی اسب ایران

ایمان

Active member
فعالیت های انجمن ملی اسب ایران

نویسنده : زنده یاد سرکار خانم مری لیلی قره گوزلو اسب اصیل خوزستان (بخش1)
قبل از بازگویی سابقه این فعالیت ها جا دارد تاریخچه ای از خود این نژاد ارائه شود. قدر مسلم سرزمین بین النهرین و تمدن های باستانی این منطقه محل ظهور این نژاد به صورت متمایز بوده است. مجال بحث به صورت کامل و جامع در این مقدمه نیست. شاید کافی باشد به این نکته اشاره شود که از تبارنامه هایی که به صورت سنگ نوشته از دوره ایلامی ها در شمال خوزستان به دست ما رسیده به راحتی می توان نتیجه گرفت که این منطقه در پرورش اسب اصیل پیشقدم بوده است.
با ظهور اسلام و گسترش آن در جنوب غربی آسیا و شمال آفرقا این نژاد نیز -که در این زمان خصوصیات بارزی پیدا کرده بود- گسترش پیدا کرد. در حال حاضر، پراکندگی نژاد اصیل را می توان حد فاصل بین مغرب عربی و خوزستان ایران شمرد. به عبارت دیگر، کشورهایی که مدعی هستند این نژاد، بومی منطقه آنهاست، عبارتند از: مغرب، الجزایر، مصر، سوریه، لبنان، عراق، اردن، عربستان، عمان و ایران. نکته جالب در این میان این است که در تمام این مناطق مختلف با فرهنگ های متفاوت، اسامی، اصطلاحات و آداب و سنن پرورش اسب اصیل همه یکی است. به عنوان مثال می توان از طوایف و تیره های اسب سخن به میان آورد.
به دلیل جدا نبودن اسب از فرهنگ های بومی منطقه، اسب اصیل نیز به طوایف و تیره های مختلفی تقسیم می شود. پنج طایفه اصلی این نژاد، که به (خمسه) معروف است، عبارتند از: کهیلان، حمدانی، عبیان، سگلاوی و هدبان. البته طوایف متعددی وجود دارد که از اهمیت کمتری برخوردار است مانند: جلفان، شویمان، دهیمان، رنبان، تویسان، منعک هدری و غیره. هر یک از این طوایف اصلی خود به تیره های متفاوتی تقسیم می شود. به عنوان مثال، طایفه کهیلان خود به 64 تیره تقسیم می شود. بر همین مبنا طوایف دیگر به تیره های متفاوت هرچند معدودتر تقسیم می شوند. البته ممکن است از یک تیره در یک کشور وجود نداشته باشد. مثلا از طایفه کهیلان در ایران تیره های عجوز، کروش و وزنان خرسان به فراوانی یافت می شود، ولی بعضی از تیره ها کمتر. بالعکس دو تیره هتلی و نسمانی مختص ایران بوده، و در کشورهای دیگر یافت نمی شود.
در تاریخ معاصر می توان گفت که تا سال 1351 پرورش اسب عرب فقط توسط افراد شخصی و به صورت سنتی انجام میگرفت. در این سال، انجمنی برای حفظ و بهبود نژادهای ایرانی تشکیل شد. در راس این برنامه، حفظ و بهبود نژاد اصیل عرب خوزستان قرار داشت. هسته اصلی اسب های این انجمن را اسب های اهدایی مرحوم مجید بختیار تشکیل می داد. مرحوم مجید بختبار خود این اسب ها را از پدرش سردار محتشم که به اسب اصیل علاقه زیادی داشت و در پرورش آن کوشا بود به ارث برده بود. همزمان فعالیتی نیز جهت شناساندن این اسب ها به علاقه مندان خارج از کشور، از طریق مکاتبات مربوط با انجمن های مشابه در خارج آغاز شد. پس از مکاتبات اولیه روشن شد که سازمان بین المللی خاصی برای همین منظورتشکیل شده است. اهداف این سازمان که به واهو (waho) معروف است عبارتند از: حفظ و شناسایی اسب های اصیل عرب در دنیا و برقراری ارتباط بین علاقه مندان و پرورش دهندگان این نژاد.
در پی مذاکرات اولیه، درخواست عضویت و ثبت اسب های اصیل ایران مشروط شد به ارائه مدارک لازم و بازرسی این سازمان از این اسب ها.
پس از ترجمه تاریخ خوزستان و استدلال های کلی، قرار بر این شد که برای هر اسبی ترجیحاً هفت پشت و یا حداقل پنج پشت تبارنامه تدوین شود. این تبارنامه ها می بایست عقبه اسب را تا هسته اصلی در طوایف عربی که به پرورش این تیره ها شهرت دارند دنبال کند. هیئت بازرسی آنگاه می توانست از این تعداد اسب که تبارنامه های معتبر تکمیل شده دارند، دیدن کند. تهیه تبارنامه های اسب مرحوم بختیار با توجه به اطلاعاتی که در دست بود کار مشکلی نبود. ولی اطلاعات لازم برای تکمیل تبارنامه های معتبر برای اسب های اشخاص مختلف در خوزستان کار ساده ای نمی توانست باشد. به همین دلیل بنا بر این شد بازرسی اسب های ایران در دو نوبت انجام گیرد.
در مرحله اول اسب های انجمن که تبارنامه تکمیل دارند مورد بررسی قرار گیرد و اسب هایی که باید تبارنامه هایشان تکمیل شود در مرحله بعدی
در سال1354 در مرحله اول اسب های انجمن بازرسی شد. این اسب ها مورد قبول واقع شده سپس داغ بین المللی شدند. همچنین این اسبها برای شناسایی های بعدی خون گیری شدند تا از نمونه خونشان در بانک اطلاعاتی این سازمان نگاه داری شود.
همزمان با این جریان فعالیت جدی برای شناسایی و تنظیم تبارنامه های مورد قبول این سازمان برای اسب های خوزستان شروع شد. در عرض دو سال و پس از مشورت و نظرخواهی مفصل با شیوخ شناخته شده منطقه خوزستان، مانند: شیخ تهرون کعبی، شیخ اسحاق جاسمی، شیخ هنش مجدمی، سید حیدر حسینی، شیخ محمد شاقانی، شیخ حسن خلف تقی، شیخ حاجات آل کثیر، شیخ علی میر، شیخ موسی هادی و سایرین و همچنین جمع آوری اطلاعات لازم از آقایان سادات مرعشی، کلانتر، آصف، قطب، ساداتی و به همین منظور مسافرت های متعدد به مناطق چنانه، خسرج، زرگان و حومه های دزفول، شوش، شورتر و اهواز، بالاخره حدود چهارصد تبارنامه تکمیل شد که می توانست مورد قبول سازمان واهو قرار گیرد.
برای بازرسی این اسبها هیئت بازرسی سفر دومی به ایران کرد و این اسبها را در نه منطقه مشاهده کرد. از تمام این اسبها 250 راس با تبارنامه های معتبر مورد تایید این هیئت قرار گرفت گرفت. حتی این تایید به هیئت اجرایی واهو نیز گزارش شد. در کنفرانس آلمان در سال 1357 اطلاع داده شد که علی رغم نظر بازرسان، این اسب ها را نمی توان در کتاب مورد تایید این سازمان وارد کرد.
علت این مساله به این صورت گزارش شد که بر مبنای نظر هیئت اجرایی واهو هرچند اسب های بازدید شده مورد تایید می باشند، اما به دلیل پراکندگی این اسبها در یک منطقه وسیع و نداشتن ارتباطات لازم ، نظارت بر کشش ها و تولیدات غیر ممکن خواهد بود. ولی پیشنهاد شد که اسبهای بازدیده شده را می توان با پیش شماره 02 متمایز کرد. آنگاه، چنانچه پس از گذشت چند سال بتوان ثابت کرد که بر کشش ها و تولیدات این اسب ها نظارت دقیق شده ، واهو آنها را در کتاب خود وارد کند. توضیح این نکته ضروری است که واهو پیش شماره 01 را برای اسب های اسب های تولیدی دولتی و پیش شماره 03 را برای داغ اسب های تولید خصوصی در نظر گرفته بود. این مطلب متاسفانه باعث سوء تفاهمی شد که در نهایت ضرر هنگفتی به خزانه اسب ایران زد.
ساده اندیشان پیش شماره داغ را معادل درجه اصالت پنداشته و شایع شد که اگر پیش شماره 01 برای اسب های تأیید شده بکار می رود در نتیجه پیش شماره شماره 02 مخصوص اسب های درجه دو است این شایعه متاسفانه کار خود را کرد. این داغ فقط به دوازده راس مادیان زده شد. همانطوری که در زیر ملاحظه خواهد شد هنگامی که بالاخره این گروه در سال 1374پذیرفته و وارد کتاب بین المللی شد می شد گفت که در این میان 240 راس اسبی که به دلیل ساده اندیشی داغ نشد از دست رفت. با پیروزی انقلاب اسلامی، و شروع جنگ در این فعالیت وقفه افتاد. چون امکان تماس با واهو و شرکت در کنفرانس های دوسالانه این سازمان برای مدت مدیدی پیش نیامد.
نه تنها سرانجام پیش شماره 02 در زمان مقرر روشن نشد بلکه عضویت ایران در این سازمان نیز به حالت تعلیق درآمد. اما به هر صورت نمی شد کار شناسایی اسب های اصیل در داخل کشور مسکوت بماند. بر این اساس، قرار بر این شد که برای شناسایی اسب های بومی تولید خوزستان جهت شرکت درمسابقات داخلی، داغ جدیدی به این اسبها زده شود. بدین منظور پی شماره00 برای این کار در نظر گرفته شد و اسب های متعددی که تبارنامه تکمیل نداشتند ولی در عین حال مورد قبول افراد منطقه خود بودند با این پیش شماره شناسایی شدند. عبارت دیگر، هر اسبی که از نژاد های بومی خوزستان بود می توانست از این داغ برخوردار شود، و چنانچه بعدها تبارنامه اش تکمیل شود با پیش شماره دیگری مشخص شود.
در سال 1367 ارتباط با واهو از سر گرفته شد. در کنفرانسهای بعدی به تدریج مسأله اسبهای خوزستان پیش کشیده شد ولی در این هنگام واهو مدعی شد که در سال 1361 کتاب های معتبر خود را مهر و موم کرده و در نتیجه به هیچ عنوان اسب جدیدی نمی پذیرد. به این ادعا پاسخ داده شد که اسبهای مورد بحث به هیچ وجه اسب جدید نبوده و حتی هیئت بازرسی واهو آنها را در سال 1356 بازدید کرده است به عبارت دیگر به دلیل عدم حضور ایران در این سازمان این پرونده بایگانی شده و الا پرونده جدیدی در کار نیست. اما این مساله که اگر این اسبها همان اسبها هستند یا نتاج آنها، چرا داغ 02 نخورده اند غیر قابل دفاع بود. در کنفرانس آمریکا در سال 1369 و مصر در سال 1371 تلاش های مجدد برای قبولاندن این اسب های خوزستان بی نتیجه ماند و معلوم شد که واهو آمادگی بازرسی مجدد را ندارد. در این هنگام قرار بر این شد که برای اسب هایی که عقبه آنها در تبارنامه ارائه شده سال 1356 موجود است، یا به عبارت دیگر اسبهایی که می توانستند داغ 02 داشته باشند، کتاب جدیدی به نام تبارنامه ملی اسب اصیل تنظیم شود. با تنظیم این تبارنامه و با رعایت قوانین بین المللی و نظارت دقیق بر کشش ها و تولیدات این اسبها شاید بالاخره بتوانیم مجددا تقاضا کنیم بازرسی جدیدی به عمل آید. در صورت موفقیت می توان این اسبها را نیز داخل کتاب بین المللی کرد. این اسبها با اسبهایی که در این چند سال جهت شرکت در مسابقات داخلی داغ 00 خورده بودند این فرق را داشتند که داغ 00 به هر اسب بومی تولید خوزستان زده شده بود. در حالی که تبارنامه اسبهای مورد بحث بر می گشت به تبارنامه سال 1356 که در بایگانی واهو موجود است. در نتیجه می بایست این تفاوت را در داغ نیز مشخص کنیم. برای این منظور پسوندkh انتخاب شد.
به عبارت دیگر، kh مخصوص اسبهایی شد در اصل می بایست یا به خود و یا به اجدادشان داغ 02 زده شود. دلیل انتخاب این پسوند این بود که متاسفانه صاحب نظران غربی در مورد اسب اصیل ایران در چندین مورد اشتباه کرده و در سفرنامه های خود از اسبهای کرد و در موارد دیگر دره شوری به جای اسب اصیل یاد کرده اند. در نتیجه از زمان اولین تماس ها با سازمان های بین المللی، اسب اصیل ایران به نام اسب اصیل خوزستان معرفی شد تا هیچ گونه شبهه ای در این مورد باقی نماند. Kh در اینجا تلفظ اولین حرف خوزستان است. این پسوند در واقع تمامی اسب های اصیل ایران را پوشش می دهد.
هنگامی که گروه اسبهای 02، بالاخره در سال 1374 مورد قبول واهو قرار گرفت و قرار بر این شد از این به بعد به نتاج این اسب ها داغ 03 زده شود، امید به قبولاندن بقیه اسب های گروه مورد بحث چند برابر باشد. با در نظر گرفتن این موضوع که تبارنامه این اسبها قبلا آماده و مورد قبول واقع شده، و اجداد این اسب ها نیز مورد بررسی قرار گرفته بودند، با شناسایی نتاج آنها از طریق داغ kh و نظارت بر کشش ها و تولیدات می توان امیدوار بود که روزی این گروه نیز مانند اسب های گروه 02 بالاخره مورد تایید واهو قرار گیرند. این امید در صورتی به تحقق خواهد پیوست که صاحبان این اسبها مانند گذشته ساده اندیشی به خرج نداده و همکاری های لازم را ارائه دهند. با در نظر گرفتن این واقعیت که واهو کتاب های بین المللی خود را بسته و اسب جدیدی نمی پذیرد، فقط اسبهای با داغ kh می توانند وارد کتاب بین المللی شده و در نهایت داغ 03 بخورند. در خاتمه با خوشوقتی به اطلاع علاقه مندان اسب اصیل ایران می رسانیم که در بهار سال 1374 از 30 راس اسب با داغ kh و 30 راس اسب با داغ های 01 و 03 برای دانشگاه کنتاکی در ایالات متحده جهت مطابقت، خون گیری فرستاده شد. نتیجه همانطور که انتظار می رفت این بود که نه تنها این دو گروه از یک نوع خون برخوردارند و فرقی میانشان نیست، بلکه در مقایسه با اسب های اصیل عرب در غرب، دست نخورده تر و خالص تر مانده اند.
با کمک پروردگار و بر اساس این یافته های جدید، با نظارت انجمن ملی اسب ایران بر کشش ها و تولیدات اسب های اصیل خوزستان، و همکاری علاقه مندان می توانیم بالاخره روزی این اسب ها را وارد کتاب بین المللی کنیم.
علائم مختلف در داغ های موجود
:
oo داغ اسب های اصیل خوزستان بدون تبارنامه تکمیل شده
:
oo/kh داغ تبارنامه ملی برای اسب های اصیل با تبارنامه تکمیل شده
:
oo/d داغ تبارنامه ملی اسب در شوری
:
o1 داغ تبارنامه بین المللی برای تولیدات دولتی
:
o3 داغ تبارنامه بین المللی برای تولیدات بخش خصوصی
 
بالا