♘امیرحسین♞
♘ مدیریت انجمن اسب ایران ♞
نام مردانه
ادریس_پسر' 'ئاسو (افق)
1. ئاسوسستران سوزان
2. ئالان بلند, باحرمت, سخن دلنشین (نام کوهستانی در کردستان)
سوکار (نام کوهستانی در کردستان) شیلان (نسترن) شلیر (۱. سوسن ۲. لاله) شوخان (شوخ و شنگ) شنو (اشنویه) شنه (نسیم آرام و دلپذیر بهاری) شه‌پول (موج، آبخیز) شه‌مام تانیا ته‌لار ته‌نیا (تنها) تریفه (نور مهتاب) تیروژ (پرتو خورشید) تارا (ستاره، اصل این واژه هندی است که به متون قدیمی فارسی و کردی راه یافته) ڤیان (عشق) خه‌زال (غزال) خه‌زیم خوزگه (آرزو، حسرت) خوناو (باران آهسته و دلپذیر) زه‌ینو (زینب) زین (نام دختری در یکی از منظومه‌های عاشقانه کردی، دگرگون‌شده زینب) هانا هاوین (تابستان) هه‌لاله (لاله) هیرو (گل ختمی
1. ئاکار
2. ئاکام (عاقبت، سرانجام)
3. ئاکو (قلهٔ کوه)
4. ئاگرین (آتشین، نام یک کوهستان)
5. ئامانج (آماج، هدف، اصل این واژه ترکی است)
6. ئاوات (امید)
7. ئارتین (شعله و گرمای آتش)
8. ئارمین (منسوب به آرام-پسر کیقباد)
9. ئازا (دلاور، همریشه با آزاد)
10. باگرو (تندباد)ئارتین (شعله و گرمای آتش)
ئازا (دلاور، همریشه با آزاد) باگرو (تندباد) باهوز (گردباد) بارزان (نام منطقه‌ای در کردستان عراق) به‌لین (پیمان) به‌هیز (نیرومند) به‌رزان (بلندپایه) به‌رهه‌م (ثمره) به‌تین (آتشین) بلیسه (شعله، اخگر) بلند بلیمه‌ت (دلاور) بروسک (جرقه) بروا (ایمان) بریار (تصمیم) بوران (بوران، اصل این واژه را مغولی دانسته‌اند) چه‌کو چیا (کوهستان بلند) چیاکو چومان (نام رودی مرزی در باختر بان) دالاهو (کوهی در کردستان) دانیار (بخشنده) دارا ده‌رسیم (منطقه درسیم در ناحیه
1. باهوز (گردباد)
2. بارزان (نام منطقه‌ای درعراق- نام قومی یهودی)
3. به‌لین (پیمان)
4. به‌هیز (نیرومند)
5. به‌رزان (بلندپایه)
6. به‌رهه‌م (ثمره)
7. به‌تین (آتشین)
8. بلیسه (شعله، اخگر)
9. بلند
10. بلیمه‌ت (دلاور)
11. بروسک (جرقه)
12. بروا (ایمان)
13. بریار (تصمیم)
14. بوران (بوران)
15. چه‌کو
16. چیا (کوهستان بلند)
17. چیاکو
18. چومان (نام رودی مرزی در غرب بانه)
19. دالاهو (کوهی در کرمانشاه)
20. دانیار (بخشنده)
21. دارا
22. ده‌رسیم (منطقه درسیم در ناحیه زازانشین ترکیه)
23. دیار (دیار، پیدا)
24. دیاری
25. دیاکو (دیاکو، بنیادگذار دودمان ماد)
26. دیلمان(سرزمینی که مابین گیلان و مازندران قرار دارد)
27. دیمه‌ن (چشم‌انداز)
28. ئه‌گید (دلاور، اصل این واژه ترکی است)
29. ئه‌له‌ند (تیغ آفتاب، نخستین پرتو بامدادی خورشید)
30. ئه‌رده‌لان (اردلان)
31. ئه‌رده‌وان (اردوان)
32. ئه‌ژده‌ر (اژدر)
33. ئه‌ویندار (عاشق)
34. فه‌رهاد (فرهاد)
35. فریا (نجات، «همریشه با واژه فریاد»)
36. گوران (نام مردمی از سرزمین دیلمان که به غرب ایران مهاجرت نموده‌اند)
37. گووه‌ند (نوعی رقص کردی)
38. وریا ( باهوش - آگاه )
39. هاوری (همراه)
40. هاوراز (همراز)
41. هه‌لمه‌ت (هجوم ناگهانی، دگرگون‌شده واژه عربی حَملة)
42. هه‌ژار (ندار و فقیر)
43. هیمن (متین)
44. هه‌لکه‌وت (فراز-رونده، چیره)
45. هه‌لگورد
46. هه‌لو (آله، عقاب)
47. هه‌ردی
48. هه‌ورام (اورامانی، نام مردمی از سرزمین دیلمان که به غرب ایران مهاجرت نموده‌اند)
49. هه‌وراز (فراز و نشیب)
50. هیژا (گرامی، محترم)
51. هیرش (یورش
52. هیوا (امید)
53. هوزان (آوازه‌خوان)
54. هومه‌ر
55. هیدی (آرام)
56. هه‌ندرین (نام کوهستانی در کردستان)
57. هوگر (علاقه‌مند)
58. ژاوه‌رو (ژاورود)
59. ژوان (گفتگوی عاشقانه)
60. ژیر (هوشمند، («همریشه با واژه زیرک»)
61. ژیله‌مو (اخگر)
62. ژیوار (تمدن)
63. ژیوان(نگهبان زندگی)
64. ژیهات (کاردان، ماهر)
65. کاردو
66. کاروان
67. کاروخ (نام کوهستانی در کردستان)
68. کازیوه (پگاه)
69. کارزان (کاردان)
70. کاژاو
71. کردوان(=کردبان=نگهبان کرد)
72. کوماس
73. لاس (گونه‌ای درخت سخت‌چوب، از شخصیت‌های داستان لاس و خزال)
74. لاوچاک (جوان خوش‌سیما و درستکار)
75. لیزان (وارد و کاردان)
76. ماردین
77. مانشت(کوهی زیبا در ایلام)
78. مه‌ردوخ (نام خدای سومری و بابلی)
79. مه‌ریوان (مریوان)
80. میلان
81. میران
82. ناری:معشوق، سوگلی
83. ناسیکو
84. نسکو
85. نه‌به‌ز (تسلیم‌ناپذیر، نستوه)
86. نه‌سره‌و
87. نه‌هروز (نوروز)
88. نه‌وشیروان (انوشیروان)
89. نه‌که‌روز (نام کوهی در جنوب غربی سقز)
90. نچیروان (نخچیربان، شکاربان)
91. په‌ژار (افسرده‌دل)
92. په‌شیو (هراسان و افسرده‌دل «همریشه با پژمان»)
93. پشتیوان (پشتیبان)
94. پشکو (شکوفه)
95. پیشه‌نگ
96. راژان
97. راویژ(تدبیر)
98. روژند(نور خورشید)
99. رامان (در شگفت بودن، تحیر)
100. رامیار (چوپان، سیاستمدار)
101. ریبوار (رهگذر)
102. ریوان (رهگذر)
103. ریباز (راه و شیوه)
104. ریناس (رهشناس)
105. ربین -- ر کسره دار
رهشناس، دورنگر، راهبین، دوراندیش، آینده نگر)
106. ریبین (دورنگر، راهبین)
107. ریکه‌وت
108. ریزان (وارد، ماهر)
109. رزگار (رستگار، آزاد)
110. روژان
111. سارو
112. ساکار (پاک و ساده)
113. ساکو
114. سامال
115. سه یوان(کوهی در ایلام)
116. سامره‌ند
117. سه‌ردار (سردار)
118. سه‌نگاو
119. سه‌رکه‌وت (پیروز)
120. سه‌رکو
121. سمکو (کوتاه و دگرگون‌شده واژه سامی اسماعیل، اصل این واژه عبری است)
122. سیامه ند
123. سیروان (نام رودی در کرمانشاه)
124. سوران (به معنی سوریه‌ای)
125. شاهو (نام کوهی در کرمانشاه)
126. شاخه وان(= شاخ بان = کوه بان)
127. شیروان (نام شهری در آذربایجان)
128. شه‌مال (توفان)
129. شه‌مزین
130. شیرکو (احتمالاً شیر کوهستان)
131. شورش (انقلاب)
132. شوان (شبان، چوپان، اصل این واژه سومری است)
133. تیریژ (پرتو، فروغ)
134. وریا (هوشیار.بیدار)
135. خوناس
136. خناوشبنم صبحگاهی)
137. زاگروس (زاگرس اصل این واژه یونانی است.)
138. زال (حکمران، چیره)
139. زانا (دانا)
140. زانیار (دانشور)
141. زمناکو (نام کوهستانی در کردستان)
142. زیلان
143. بلیمه‌ت (دلاور)
بروسک (جرقه) بروا (ایمان) بریار (تصمیم) بوران (بوران، اصل این واژه را مغولی دانسته‌اند) چه‌کو چیا (کوهستان بلند) چیاکو چومان (نام رودی مرزی در باختر بانه) دالاهو (کوهی در کردستان) دانیار (بخشنده) دارا ده‌رسیم (منطقه درسیم در ناحیه زازانشین کردستان ترکیه) دیار (دیار، پیدا) دیاری دیاکو (دیاکو، بنیادگذار دودمان ماد) دیلمان دیمه‌ن (چشم‌انداز) ئه‌گید (دلاور
زوران (تلاش، کشتی)
1. زوراب
2. زریان (نام یک نوع باد)
3. زیبار
4. زه‌رده‌شت
نام زنان:
1. ئاڤان (نام کوهستانی در کردستان)
2. ئاڵێ (دختر مو بور)
3. ئالا (بیرق، پرچم)
4. ئاسکی (از واژه «ئاسک» به معنی آهو)
5. ئاونگ (شبنم)
6. باژیلان
7. به‌یان (بامداد)
8. به‌فرین (برفی)
9. به‌ناز (نازدار)
10. بیریوان
11. بیخال (نام کوهستانی در کردستان)
12. پرشنگ (اشعه خورشید-پرتو)
13. جوان (زیبا)
14. چاوجوان (زیباچشم)
15. چاوره‌ش (سیه‌چشم)
16. چنو
17. چنور (نام گلی خوشبو)
18. چرو (غنچه)
19. چیمه‌ن (سبزه و طبیعت)
20. چوپی (نوعی رقص کردی)
21. دیلان (نوعی رقص کردی)
22. دلنیا (دلگرم و مطمئن)
23. دلووان (مهربان)
24. دیانا (نام شهری درعراق، نام الهه رومی)
25. دیمه‌ن (چشم‌انداز)
26. ئه‌سرین (اشک)
27. ئه‌ستێ (پاکدامن،دستنخورده،استریل)
28. ئه‌ستیره (ستاره، اصل این واژه بابلی است)
29. ئه سمه ر(گندمگون، اصل این واژه عربی است)
30. ئه‌وین (مهر، عشق)
31. فرمیسک (اشک)
32. فینک (خنک و دلچسب)
33. گلاره(چشم)
34. گه‌لاویژ (ستاره شباهنگ)
35. گولاله (لاله)
36. گزنگ (پرتو خورشید)
37. ژینو (زندگی تازه/زندگی دهنده)
38. ژیار
39. ژیوان(زی بان/بانی زندگی)—
40. کالێ (دختر چشم آبی با گیسوان طلایی)
41. کانی (چشمه)
42. که‌ژال (آهو، گونه‌ای از واژه خه‌زال=غزال، اصل این واژه عربی است)
43. کویستان (کوهستان)
44. کوردستان (کردستان)
45. میدیا (سرزمین ماد)
46. مزگین (مژده)
47. مه‌هاباد (مهاباد)
48. نازار(دوست داشتنی)
49. نالین
50. ناسکی
51. ناسکول
52. نساره
53. نه‌شمیل (خرامان)
54. نه شمین
55. نه‌رمین (دلپذیر، مهربان)
56. نه‌خشین (آراسته، دارای نقش و نگار، اصل این واژه عربی است)
57. نیاز (دعا)
58. نیان (لطیف، دلپذیر)
59. نیشتمان (میهن)
60. په‌ریخان
61. رازان
62. ریزان
63. روژ (خورشید)
64. روژین (خوروَش)
65. روناک (روشنا)
66. ریژنه (باران تند در هنگام آفتاب)
67. سازان
68. سه‌یران
69. سه‌ما (رقص، سماع، اصل این واژه عربی است)
70. سکالا
71. سروشت (طبیعت)
72. سروه (نسیم)
73. ستران
74. سنور(مرز)
75. سوزان
76. سوکار (نام کوهستانی در کردستان)
77. سوما:روشنایی
78. شیلان (نسترن)
79. شلیر (۱. سوسن ۲. لاله)
80. شوخان (شوخ و شنگ)
81. شنو (اشنویه)
82. شنه (نسیم آرام و دلپذیر بهاری)
83. شه‌پول (موج، آبخیز)
84. شه تاو
85. شه‌مام
86. تانیا
87. ته‌لار
88. ته‌نیا (تنها)
89. تریفه (نور مهتاب)
90. تیروژ (پرتو خورشید)
91. تارا (ستاره، اصل این واژه بابلی است که به زبان هندی و زبان فارسی راه یافته)
92. تروسکه
93. ڤیان (عشق)
94. خه‌زال (غزال)
95. خه‌زیم
96. خوزگه (آرزو، حسرت)
97. خوناو (باران آهسته و دلپذیر)
98. زه‌ینو (زینب اصل این واژه عربی است.)
99. زین (نام دختری در یکی از منظومه‌های عاشقانه کردی، دگرگون‌شده زینب که واژه‌ای عربی است.)
100. هاوین (تابستان)
101. هه‌لاله (لاله)
102. هیرو (گل ختمی)
103. زایه‌له
104. شه رمین
105. شه وبو
106. وه نه وشه
107. لاون (آرامش بخش)
108. موراشین (=مورگ شین = مهره ی شین = مهره ی آّبی)
109. هاژه
ئاڤان /نام کوهستانی در کردستان
ئاڵێ /دختر مو بور
ئالا /بیرق/، پرچم/لوا
ئالان /نام منطقه ای بسیار مهم درکردستان ایران سردشت
ئاسکی/از واژه "ئاسک" به معنی آهو
ئاونگ /شبنم
باژیلان
به‌یان /بامداد/سپیده دم/کاریوه
به‌فرین /برفی
به‌ناز /نازدار
بیریوان /
بیخال /نام ابشاری درکردستان عراق
جوان /زیبا/ خوشکل
چاوجوان /زیباچشم
چاوره‌ش /سیه‌چشم
چنور /نام گلی خوشبو
چرو /غنچه
چیمه‌ن /سبزه و طبیعت
چوپی /نوعی رقص کردی
دیلان /نوعی رقص کردی
دلنیا /دلگرم و مطمئن
دلووان /مهربان
دیانا /نام شهری در کردستان عراق/ نام خدای مصریان
دیمه‌ن /چشم‌انداز
ئه‌سرین /اشک
ئه‌ستێ
ئه‌ستیره /ستاره
ئه‌وین /مهر/ عشق
فرمیسک /اشک
فینک /خنک و دلچسب
گه‌لاویژ /ستاره شباهنگ
گولاله /لاله
گزنگ /پرتو خورشید
ژینو
ژیار
کالێ /دختر چشم آبی با گیسوان طلایی
کانی /چشمه
که‌ژال /آهو، گونه‌ای از واژه خه‌زال/غزال
کویستان /کوهستان
کوردستان /کردستان
میدیا /سرزمین ماد
مه‌هاباد /مهاباد/ شهر بسیار زیبا در کردستان ایران
نالین
ناسکی/زریف
ناسکول
نه‌شمیل /خرامان
نه‌رمین /دلپذیر/ مهربان
نه‌خشین /آراسته/ دارای نقش و نگار
نیاز /دعا/ احتیاج
نیان /لطیف/ دلپذیر
نیشتمان /میهن/ مام هم معنی می دهد
په‌ریخان
پرشنگ /پرتو/
رازان
روژ /خورشید
روژین /خوروَش
روناک /روشنا
ریژنه /باران تند در هنگام آفتاب
سازان
سه‌یران
سه‌ما /رقص/ سماع
سکالا
سروشت /طبیعت
سروه /نسیم
ستران
سوزان
سوکار /نام کوهستانی در کردستان
شیلان /نسترن
شلیر /. سوسن/. لاله
شوخان /شوخ و شنگ
شنو/اشنویه
شنه /نسیم آرام و دلپذیر بهاری
شه‌پول /موج، آبخیز
شه‌مام
تانیا
ته‌لار
ته‌نیا /تنها
تریفه /نور مهتاب
تیروژ /پرتو خورشید
تارا /ستاره، پارچه نازک وعمدتا قرمز بر سر عروس در کردستان
ڤیان /عشق
خه‌زال/غزال
خه‌زیم
خوزگه /آرزو/ حسرت
خوناو /باران آهسته و دلپذیر
زه‌ینو /زینب
زین /نام دختری در یکی از داستان های عاشقانه کردی
هانا
هاوین /ازماه های سال
هه‌لاله/لاله/نام گلی در طبیعت
هیرو /گل ختمی/گلی از گلهای کوهستان های کردستان
گلاویز/ازماه های کردی و فصلی بسیار زیبا/همسر یکی از سرداران کرد
ئابا:پدران/اجداد
ئابتین:نام پدر فریدون
ئابرا:برادر بزرگ
ئابیستا:ئه ویستا/کتاب اسمانی زرتشت
ئاپولو:خدای هنر در ایران باستان
ئاتبین:نام پدر فریدون
ئاترو:اتشین
ئاتروپات:نام سرداری در زمان حمله اسکندر
ئاتروسا:مانند اتش
ئاتلیا:نام یکی از شهرهای ماد باستان
ئاتور:اتش
ئاتوربان:اتشبان
ئاتوسا:نام یکی از شاهزادگان کرد ماتیانی در سال ۷۱۶ قبل از میلاد
ئاتوی:نام یکی از سرداران ماد
ئاته ر:اتش
ئادان:زمین حاصلخیز
ئادو:خدای باد در ایران باستان
ئاده م:انسان خوب
ئارا:ارایش
ئاراد:نام فرشته ای است در کیش زرتشت
ئارارات:کوهی از سلسله جبال زاگرس
ئاراز:اشک چشم/یکی از سرداران کرد زعفرانلو/رودخانه ای بین شوروی و ایران
ئارازیاش:نام شهری باستانی
ئاراس :ئاراز
ئاراسپاس:از بزرگان ماد و نگهبان معبد پانته آ
ئاراسته:ارایش شده چیزی را به کسی متوجه کردن
ئاراسته:زیبا
ئارام:ارام/ارامش
ئارامیش:ابریشم
ئاران:دشت وسیع/منطقه ای در اذربایجان شوروی/نام منطقه ای باستانی
ئارباس:کورد/لقبی است که یونانیان به کیقباد دادند
ئارباکو:از سرداران ماد
ئارخه یان:مطمئن اسوده
ئاردا:نام فرشتهای در ایین زرتشت
ئاردو:از اسامی باستانی ایرانیان
ئاردهلان:نام سابق ولایت کردستان
ئارده و:په پوله
ئارزو:ارزو
ئارش:پسر اروین از شاهزادگان کیانی/ارش کمانگیر معروف/معنا
ئارشام:ارشام از بزرگان ماد
ئارشو:نام یکی از سرداران ماد
ئارشین:پهلوان باستانی
ئارمان:هدف ارمان
ئارمین:نام پسر کیقباد/ارام گرفتن
ئارمینا:ئارمین
ئارنا:اریایی نژاد
ئاروا:فرشته ای از ایین زرتشت
ئاروان:زاد سفر/توشه/اذوقه
ئاروین:ازمون/تجربه از شاهزادگان کیان
ئاره به با:نام کوهی معروف در بانه
ئاره ز و :ارزو
ئاریا:اقوام سفید پوست
ئاریارات:نام پادشاه باستانی
ئاریاس:نام یکی از فر مانروایان ماد
ئاریام:ایرانی اریا
ئاریان:اریایی ها/نام روستایی
ئاریو برزین:سردار دلیر کرد که در برابر یورش اسکندر مدتها پایداری کرد
ئاریتما:نام یکی از سرداران ماد
ئاریز:کوهی است در اطراف سنندج/نام گلی
ئارین:نژاد هند و ارو پایی
ئارینا:نژاد اریا
ئازا:نترس
ئازاد:وارسته
ئازاده:اصیل /وارسته
ئازادان:نام یکی از بزرگان دوره ساسانی
ئازر:نام قدیمی کوهستان ساسون در ترکیه
ئازرم:حیا / شرم
ئازور:کوهی در اطراف در یاچه وان ترکیه که اکنون ساسون نام دارد
ئازیتا:دختر پادشاه ماد/مادر کورش
ئازین:زینت
ئاژال:سبزه/ گیاه
ئاژه نگ:نام درختی
ئاژین:ریز/روان ساختن
ئاسا:ساده / معمولی/مانند
ئاسالان:بهاران
ئاسایش:راحتی
ئاسک:اهو/اسکه
ئاسکول:غزال
ئاسکه:اهو
ئاسکی:اهو
ئاسو:افق
چیروک/افسانه/داستان به زبان شیرین کردی
آریوان /نام قبیله ای در قوم ماد
چیاکو/کوه بلن
پشیو/پریشان حال
میشواک/منطقه ای در کردستان
تالان/زیبائی محسورکننده
پاریز/نگهدارنده/نگهبان
باشیلا/شیدا/سرگشته
پرسیار/جویا
بریار/عهدوپیمان
میدیا/اهل قوم کرد
آوان/سرسبزی /شادابی
آروکو/نام یکی ازسرداران کردستان
چاوش/اوازخوان
چرو/نام درختی
آلانه/شاهین/نوعی پرنده
چیمن/خرمی وابادانی
دیا/بینائی و نورچشم
آرا/دلپذیر/خوشمزه
آریاس/نام یکی از شاهان ولایات ماد
ئارارات/ آرارات/ نام کوهی در کردستان ترکيه/ پسر
ئاران/ آران/ قشلاق/ پسر
ئاراس/ آراس/ رود ارس/ پسر
ئارمين/ آرمين/ نام پسر کيقباد منسوب به آرام/ پسر
ئاريان/ آريان/ آريايی/ پسر
ئارينا/ آرينا/ آريايی نژاد/ دختر
ئاساره/ آساره/ ستاره/ تنها درکردی ايلامی رواج دارد./ دختر
ئاسکول/ آسکل/ بچه آهو. در کردی ايلامی بدان آسک می گويند./ دختر
ئاسمين/ آسمين/ ياسمن/ دختر
ئاسو/ آس/ افق. در کردی ايلامی به صورت ئاسوو( آسو) کاربرد دارد./ عمومی( پسر و دختر)
ئاکام/ آکام/ انجام/ پسر
ئاکوو/ آکو/ کوه بزرگ. قله ی کوه/ پسر
ئاگرين/ آگرين/ آتشين. کنايه از آدم شجاع/ پسر
ئالان/ آلان/ منطقه ای در کردستان/ دختر
ئاميار/ آميار/ يار و ياور. در کردی ايلامی هاويار گفته می شود./ پسر
ئاوات/ آوات/ آرزو/ عمومی
ئايرين/ آيرين/ آتشين/ دختر
ئه ر ده لان/ اردلان/ نام قديمی کردستان/ پسر
ئه سرين/ منسوب به اشک/ دختر
ئه وين/ اوين/ عشق/ دختر
باشوان/ باشوان/ نام کوهی در بانه/ پسر
باوان/ باوان/ خانه ی پدری/ دختر
بريا/ بريا / کاشکی / پسر
بوران/ بوران / توفان / عمومی
بووژان/ بوژان / باليدن و نمو کردن. نام روستايی در ايلام/ دختر
بيخه وش/ بيخوش / ناب و خالص . کردی باشووری/ دختر
بيری / بيری/ شيردوش / دختر
بيگه رد/ بگرد / بی عيب / عمومی
به رزان / برزان / بلندی / پسر
به رکاو/ برکاو / دامنه ی کوه / پسر
به فراو/ بفراو / آب برف ذوب شده . کنايه از زلالی و پاکی/ دختر
به فرين/ بفرين / برفی. کنايه از سفيدی و پاکی/ دختر
به ناز / بناز / نازنين / دختر
به يان / بيان / سپيده دم. بامداد / پسر
به يانه / بيانه / ميوه ی به / دختر
پاکو / پاک / دسته گياه بسته نشده / پسر
پشکو / پشک / اخگر/ پسر
پيشه وا / پيشوا / رهبر/ پسر
په پرووک / پپروک / شکوفه. تنها در کردی ايلامی رواج دارد./ دختر
په رژان/ پرژان / کار / دختر
په ره نگ / پرنگ / گوشواره / دختر
په ژاره / پژاره / نگرانی / عمومی
په ژماره / پژماره / فکر و خيال . تنها در کردی ايلامی کاربرد دارد. / عمومی
په شيو / پشيو / افسرده / عمومی
ماران:ییلاقی در اورامان
مارتیا:نام سردار ایلامی طبق نبشته سنگ بیستون
ماردین:نام منطقه وشهری در ترکیه
ماریا:پهلوانان و جنگاوران قوم میتانی کرد را ماریا می گفتند
مارین:نام گیاهی که فقط در کوهستان ها می روید
ما رینه:یکی از اثار باسنانی در ترکیه
ما زیار:سردار ماد در لشکر کورش
ما ژ ده ک:نام پیامبر ایرانی در دوره ساسانی
ماسا:ماه اسا
مامز:اهو
مانا:نام دولتی در ماد/ نام خداوند بزرگ
ما نو شا:اب خوردن/ما نوش
ماندانا:دختر اژ دید هاک که مادرش کورش بود
ما نوش:ماه نوش
ماهر و:رخ همچون ماه
ماه شه ره ف:ماهشرف/ نام همسر خسرو خان والی اردلان که شاعر بر جسته ای نیز بود
ما هور:تابناک
مر وا ری:مروارید/سنگی است قیمتی
مروف:انسان
مزدا:بزرگ
مو ژده:نوید/مژده
مه ترا:باران
مه ر جان:سنگی قیمتی سرخ رنگ
مه ر دو خ:خدای باستانی بابل
مه رینا:نام روستایی
منیژه:محراب
منو چهر:پیشداوری
مژ گان:مژگان خبر
مه رام:هدف / مقصود
مه ستانه:سر خو ش
مه ژیر:مهاجر
مه ستور:مست دارای شرم و حیا
مه کین:محبوب/با نمک
مه لان:پر نده
مه نو شان:نام حاکمی که از طرف کیخسرو منصوب شده
مه ها:بزرگ/ عظیم
مه هتاب:مهتاب
مه هشید:مهتاب
مه هناز:مهناز
مه هین:بزرگ
مه یلان:ارزو
میترا:الهه عهد و پیمان /نور در دادگستری
میخه ک:میخک
مید یا:سر زمین ماد و نام سلسله ماد
میلاد: دانش اموز /شاگرد/تولد
میهران:صاحب فضل و کمالات
ناری:نام تر ا نه ای
نا ریا:قاصد/ پیک
نازار:پر ناز
نا زاف:شاداب
ناز په ری:نام بهرام گور
نازدار:کسی که نازش خریدار دارد
نا ز نین:دلربا
نازی:نازنین
نا زیلا:ناز یلی
نا سکی:نازک
نا سیار:اشنا
نانا:خدای جنگ در میان اقوام باستانی
نا هید:گیاهی مانند ستاره /ستاره
نشتمان:وطن
نو شان:نو شیدن
نوش ئا فه رین:نوشافرین
نگین:شانس /بخت/نگین
نگار:بت/معشوق
نو شیار:نو شاننده
نو شین:گوارا/نو شیدن
نو شینه:گوارا
نو و سه ر:نو یسنده
نه به ز:خستگی ناپذیر
نه چیره وان:شکارچی
نه خشین:پر نقش و نگار
نه رمین:رعنا قامت
نه ر گس:گل نر گس
نه سا:زمین و محل افتاب نگیر
نه سته ره ن:نام گلی
نه سرین:گل نسرین
نه شمیل:دلربا/خوش اندام
نه کیسا:چنگ زن و موسیقی دان خسرو پرویز
نه مام:نهال
نه به ر:تازه رسیده
نه و رو ز:نخستین روز بهاری/عید باستانی
نیار:هنر پیشه
نیاز:هدف
نیان:غرس کردن/نهادن
نیر گس:نام گلی نیلی رنگ
نیشا:نشانه
نیکسار:نام منطقه ای در نزدیکی سیواس ترکیه
نیگار:بت/ دوست داشتن
نیلو فه ر:نام گلی است نیلی رنگ
نیلو: همان نیلو فر است از روی دوست داشتن می گو یند
نسیم:باد/ نام بادی است بهاری
نوید:مژده
ورشه:درخشش /براق
و نه و شه:بنفشه
وه ر زیا:بزرگ
و نار:اماده /مهیا
ویان:دلربا
ویدا:اشکار/هویدا
ها فال:رفیق
هانه:چشمه
هاوار:نام کوه دماوند در اویستا
ها و ری:همراه / دوست
ها وتا:هما نند/مانند
ها وژین:همدم /همزیست
ها و یار:حامی یکدیگر
ها یا:اگاه
همایون:مبارک/ معشوقه همای
هو ریان:قبیله ای از قبایل کرد
هو زان:دانشمند
هو شه نگ:هو شنگ
هو گر:ساعی/امید وار
هو مان:صاحب /خداوند
هو نیا:شعر
هه ر زا:نام قبیله ای در کردستان ق م
هه ر سین:نام شهری در در کردستان ایران
هه ژار:فقیر/تهیدست
هه ژیر:زیبا / باهوش
هه ستا:قبیله ای از کردها ق م
هه لا له:گل لاله
هه لبه ست:شعر منظم دارای وزن
هه لکه وت:رویداد
هه لگورد:کوهی در کردستان
هه لمه ت:حمله / یورش/نام فرمانده ای کرد
هه لو:عقاب/ پرنده شکاری
هه نار:انار
هه نگا مه:از اسامی کردی که در کرمانشان و اورامانات رایج است
هیدی:صبور
هیرا:وسیع/بزرگ
هیمن:هیمن
هینا:ماهر/امو زش دیده
هیژان:لایق/ارجمند
هیوا:امید
یادگار:یادگار
یاران:دوستان/ رفقا
یاسا:قانون/روش
یا سه مه ن:یا سمن
یا وه ر:دوست /حامی
یه کد ل:دوست/راستین
یه گا نه:یگانه
یه لدا:دراز/ شب یلدا
یه مان:نترس
فردین:دارنده ایین زرتشت
فرشاد:فرشاد
فرمسک:اشک
فروهر:روح /جاویدان
فریا:به کمک رسیدن
فریدون:قهرمان با ستانی اقوام ایرانی
فر مسک:اشک
فریشته:پری
فریناز:پر یناز
فه رامرز:نام پسر رستم
فه را نه ک:نام مادر فریدون
فه ر زاد:فرزاد
فه ر زا نه:فه رزان
فه ر زین:وزیر درباری شطرنج
فه ر شید:فرشید
فه رهاد:فر هاد قهرمان شیرین و فر هاد
فه ریبا:فریبنده
فه ریبو ر ز:نامی برای پسران
فه ریکه:سبزه نرسیده
فیان:شرم اور
فه هیمه:عاقل
فریبو ر ز:نام سرداری
قا ره مان:قهرمان
قاسپه:اواز کبک
قومری:نام پرنده ای است
قه ند یل:نام کوهی/لوستر
کا بان:کد بانو
کا را کو:نام ایالتی ار قوم ماد
کار دوخ:نامی برای قوم کرد
کا رزان:دانا/عاقل
کاروان:کا ر وان
کا ر و س:گیاهی خو شبو
کاله:نو ر س
کا مران:خو شبخت
کا مره وا:کا میاب
کا میاب:کا مروا
کا میار:ارزو مند
کانی:چشمه
کاوه:کاوه منسوب به کاوه اهنگر
کا وان:انقلاب بزرگ /سخره سنگی
کا ویار:کو هنورد/نگهبان کوه
کریشه:نوعی پارچه
کلارا:نام کوهی در اطراف پنجوین عراق
کو چه ر:مهاجر
کوردستان:نام سرزمینی رویایی که مهد تمدن است
کوردو:نام باستانی در باره کردها
کورده:خطاب به یک کرد
کوسار:کوهستان
کو یار:همراه سفر در کوه
که ژال:زیبا/زیبا روی
که ژان:کوهها
که ژو:سفید پوست
که ژین:ابریشم
که وی:کوه برفی
که و یار:حامی و نگهبان
که هیا:کد خدا
که یا نوش:کیانوش
کیا:پادشاه با قدرت
کی وار:گیاه خاردار
که یوان:ستاره زحل
کیو سان:کو هستان
کیو مه رز:لقب ارش پهلوان نامدار
کیو مه رس:نام نخستین پادشاه پیشدادی کرد
گزینگ:اخرین و اولین زرده افتاب/نام اتشکده بزرگ کردها
گزیزه:نوعی گل
گلاله:طرح /نقشه
گلیار:گل انار
گو وه ند:شادی /عروسی
گو ده رز:نام یکی از فرزندان کاوه اهنگر
گوران:نام یکی از طوایف کرد
گولاله:نام گلی
گولارا:گل ارا
گو لان:گلها/نخستین ماه بهاری در کردی
گو لباخ:گل باغچه
گو لبه هار:گل بهار
گو لچه ن:گل انار
گو لپه ر:گل پر
لاوین:قبیله ای از کردها/نوازش دهنده
لیلا:دختر کیقباد که در ۳ سالگی مرد
لیو ال:لب لعل
سابان:نشانه/شناخت راه
ساتا:نام یکی از سرداران ماد
ساران:سران/امرا
سارم:نامی برای مردان
سارمه:گل زرد در پاییز و بهار
سارو:سردار کرد در دوران شاه اسماعیلنام پرنده ای است
ساریسا:نام شهری باستانی
ساسان:بنیانگذار سلسله ساسانیان
ساسون:نام امارتی کردنشین در بتلیس/اسم کوهی در ترکیه
ساکو:ساده/یکسان
ساکار:ساده /بی ریا
ساکا:یکی از قباد
سه فین:کشتی
ساگار:یکی از طوایف کرد سوبار
سالار:سالار بن ماملان از امرای کرد/پیشرو
سامان:دارایی/پاک و صاف
سا مره ند:نام کوهی در مهاباد
سامه:پیمان
سا مینه:اسم قبیله ای از اکراد بود
سانا:اسان/ سهل
سا نیار:نام قبیله ای از اکراد
ساوا:نوزاد /بچه کوچک
سپیده:سفید/سپیده
ستیره:ستاره
سه ردار:فرمانده
سرمه:گردنبند طلا وجواهر
سروش:نوا/اهنگ سرود
سروه:نسیم/زمزمه
سره وان:ارامش
سریوه:سرود/نسیم
سکالا:شکایت
سمکو:رییس ایل شکاک/اسماعیل اقای سمکو
سنور:مرز/سرحد
سه نو بر:درخت سنوبر
سوسه ن:سوسن
سودابه:همسر کیکاووس
سوران:لهجه ای از زبان کردی
سورمه:سورمه چشم/نامی دخترانه
سوزه:باد خنک
سوسه ن:نام گلی است
سو شیا ن:موعد دین زرتشت
سو لاف:ابشار
سولان:نام گلی
سوما:روشنایی
سو هه یل:نام ستاره ای
سو یند:قسم/سو گند
سه ر به رز:سر بلند
سه تیا:دنیا/ روزگار
سه ر به رز:محترم/با افتخار
سه ر به ست:ازاد /وارسته
سه ر په ل:فرمانده
سه ر چل:شاخه نازک
سه ردار:بزرگ
سه ر ده م:هنگام/لحظه
سه ر سه و ز:خوش ا ب و هوا
سه ر کاو:فرمانده /قله کوه
سه ر که وت:پیر و ز/ مو فق
سه ر گول:بهترین از هر چیزی/ سر سبد
سه ر مه ست:شاد/سرخوش
سه رو:سرو نو عی درخت
سه روک:رهبر
سه روناز:سرو ناز
سه روه ش:شاد مان
سه روین:رو سری/سر پوش زنانه
سه مه ن:گل یاس/بت
سه مه ند:اسب زرد رنگ
سه ناز:بندر خوش اب و. هوا
سه وین:روسری
سه هند:نام کوهی در اذر بایجان
سه یران:سیران/ پیکنیک
سه یفان:شکارچی
سی وان:نام کوهی
سیا مه ک:نام یکی از بزرگان
سیا مه ند:سیا مند
سیبار:نام قلعه ای
سیروان:نام دهی در کردستان
سیمین:زرین
سینا:نامی برای مردان
سیما:رخسار
سعادت:خوشبختی
سعید:خوشبخت
سمیرا:ساه رخسار
شاباز:باز شکاری
شا په ر:پر بزرگ پرندگان
شا خه وان:کو هنورد
شادی:خوشی
شا د مان:خوشحال/برادر شیرویه
شارو:بکر/دست نخورده
شاکو:شاهو/کوه بزرگ
شا مار:قهر مان
شانا:باد ملایم
شا ناز:ناز دار/ اهنگی در مو سیقی دوران ساسانیان
شانی :با ناز راه رفتن
شاهروخ:نام یکی از شاهزادگان کرد
شاهوار:نیرومند
شاهین:عقاب
شایان:لایق /شایسته
شایسته:نیکو
شکو فه:شکوفه
شلیر:لاله سرنگون/ دره ای در کردستان سردشت
شنو:نام شهری
شوان:رم یار/ چوپان
شورش:انقلابی/قیام
شوران:تنو مند
شوره بی:بید مجنون
شه پو ل:موج دریا
شه راره:گرمای سوزان
شه رمین:با شرم و حیا
شه ر وین:نام کوهی در کردستان
شه کره:نوعی گیاه
شه مال:بادی است که از شمال می وزد
شه مامه:دستنبو
شه نگه:زیبا
شه و با:نسیم شب
شه وین:پریشان/اشفته
شه و بو:گل شب بو
شه و که ت:بزرگوار
شه و مه:مهتاب
شه و نه م:شبنم
شه هرام:مرد متین
شه هریار:شهریار
شه هریبان:شهر یار
شه هلا:افسونگر
شه یدا:عاشق
شیاکو:نام کوهی اغست در اطراف گیلان غرب
شیر دل:نام یکی از سرداران کرد ایوبی
شیر کو:نام کوهی
شیبا:باد خنک
شیر زاد:از خا ندان کرد
شیرین:معشوقه لیلی/مطبوع
شیلان:نسترن کوهی
شیما:اسم زیبا برای دختران
شینا:توانا /قدرتمند
شیوا:ابی رنگ//سبزه زار/رسا
شیواو:گرفته/نگران
شهین:نام پرنده ای
شه سوار:نام سرداری
رابین:مشاور/معتمد
رازیار:راز دار
رازان:گفته ها/اسرار
رازاو:اراسته
رازاوه:اراسته
رازیان:نام دهی در کردستان ایران وعراق
رازین:رازان
راژانه:رازیانه
راسپر:سفارش کننده
راشین:تو شه
راگر:راه گیر
رامان:متفکر
راماو:متفکر
رامتین:نام سازنده
راویار:شکارچی
رامیار:سیاس/سیاست مدار
رامین:معشوقه ویس
راهی:نجات ازاد
راهین:اموزنده اموزگار
روبار:رودبار
رزگار:رهایی/نجات
رزمان:جنگجو
روبه خال:رویه خال
روپاک:رو پاک
روخسار:سیما/رو
روزان:ایام/دوران
روزگار:زمانه
روژ بهار:روز بهاری
روژان:روزها
روژین:روزان/زیبارو مانند روز
روسا:روسا از اسامی باستانی که در کتیبه بیستون امده است
روسته م:قهرمان و پهلوان نامدار
رو شنه نگ:زیبا رو
روکسانا:زیبا رو
رو گه ش:خندان/بسیم
رو مه ت:رخ گو نه
رو ناک:در خشان
رو نیاس:نام گیاهی
روومه ت:صورت
روژ ینه:روژین
روژینا:مانند روز
روزیتا: نام گلی سرخ رنگ مشهور در فرانسه
روژیار:خور شید /افتاب
رهبه ر:فر مانروا
ره زین:نمکین/دهی در کردستان ایران
ره گه ز:نژاد
ریباز:رهگذر
ریبان:ره بان
ریبوار:رهگدز
ریبه ر:باخچه
ریبین:راهنما/راه شناس
ریتا:شبروی
ریحانه:نوهی سبزی خوش بو/ریحون
ریزان:راه دان/دانشمند
ریز ین:ریزان
ریژان:باریدن تند باران
ریژاو:ابشار/نام ییلاقی در قصر شیرین
ریژه ن:برکت
رینما:راهنما
ریسا:عرف / عادت
ریده ر:رخصت/مفت
رحیم:رحم گننده
رهءف:مهربان
رحمان:بخشنده
زارین:نام کوهی در غرب ایران
زاموا:منطقه ای کشف شده و باستانی در سردشت۰ ربط .
زانا:دانا
زانیار:عالم
زونا:گیاهی با گل سیاه رنگ
زردشت:پیامبر اقوام ایرانی که در سواحل دریای ارومیه ساکن بودند
زرو:گیاه برگ زبر
زریا:دریا
زریان:باد جنوب
زریبار:نام دریاچه ای در مریوان
زریوان:دریا بان
زمناکو: کوهی در اطراف حلبچه
زورار:جریان تند اب/پر اب
زوران:نوعی کشتی باستانی کردی
زه به ر:بهره
زه واره:نام برادر رستم دستان
زیبا:قشنگ
زیره ک:دانا/هوشیار/ نام خواننده بزرگ کرد
زین:معشوقه مه م
ژیوار:کنار /حاشیه
ژاله:نام گلی
ژالان:گل ژاله
ژوان:میعاد گاه
ژاوه رو:نام منطقه ای در کردستان
ژیار:تمدن فرهنگ
ژیان:زندگی کردن/نام روزنامه دیگر پیره مرد
ژیلا:اسم دختر
ژیلوان:نام پسر کرد
ژین:حیات / زندگی
ژیلا:اسم دختران
ژیله مو:باقی مانده اتش در خاکستر
ژینا:زندگی
ژیوار:اسم کوه و منطقه ای در اورامانات
ژینه ر:راژیان
ژیر:دان
خاکسار:فروتن
خه شایار:فرمانروا
خورشید:افتاب
خوسره و:نام پادشاهی
خوشناو:سخا وتمند
خو گر:انیس
خونچه:غنچه
خه بات:مبارز/کوشا
خه را مان:با ناز رفتن
خه رمانه:هاله ماه
خه زال:تند وتیز
خه زه ل:برگ خزان
خه یال:وهم/خیال
خا تون:خانم
خسرو:نام پادشاهی
دادا:خواهر
دارا:ثروتمند
داوه ر:داور / قاضی
داژ یار:رزق و روزی
دایان:ماما
دریا:دریا/زیرک
دژار:قلعه
دلارا:معشوق/دلارا
دلارام:دلارام/اسوده
دلاوا:بخشنده
دیمن:دشت /صحرا
دیلان:نوعی رقص کری
دلبهر:دلبر
دل پاک:یکرنگ
دلخوش:دل خوش
دلدار:عاشق/شجاع / زنده دل
دلزار:دلزار
دلروبا:دلربا
دلشاد:خوشحال
دلکه ش:دلکش
دلگیر:محبوب
دلنیا:اطمینان
دلنه واز:دلنواز
دلوفان:مهربان
دله ناز:دلناز
دلیر:شجاع
دورنا:نام پرنده ای بسیار زیبا
دمان:کشتزار
دلان:صاحب دل
ده ریا:بحر
ده لیا:دریا
دیاری:هدیه
دیانا:معبدی که خرابه های ان هنوز در شهر کرد نشین کنگاور مو جود است
دینا:پسندیده
دیوا:تارا
جمشید:از اسامی باستان
جوان:زیبا:خوشکل
چالاک:چابک
چا و گش:چشم روشن
چاوکال:چشمی که مایل به ابی باشد
چاویار:ناظر/نگهبان
چر کو:جنگل انبوه/کوه جنگلی
چرو:جوانه درخت/شکوفه برگ
چریکه:صدای خوش/صدای رسا
چنار:درختی است جنگلی
چه له:زیبا
چنوور:نام گلی
چه مه ن:سبزه زار
چیا:کو هستان
چیاکو:کوهی کوچک
تابان:تابنده
تافگه:ابشار
تارا:پارچه نازک سر عروس
تاسا:ارزو مند
تا لا:بخت و اقبال
تامان:دیواری از جو انه تنیده شده
تاویار:اتشبان
توانا:قادر/توانا
تروسکه:جرقه
تریفه:شعله/تابش ماه
تریشه:تابش ماه
تلیا:اسوده
ته نها:تنها/تک/یگانه
توانا:توانا/ قدرتمند
توتیا:تر بیت شده/دست اموز
توران:دام بان
توروس:نام کوهی در کردستان ترکیه
توشه:زاد سفر/توشه سفر
ته رانه:اواز
ته رسا:معشو قه معروف شیخ صنعا
ته بار:دودمان
ته رو:درختی جنگلی
ته نا:اسوده
ته ما:امید/منتظر
ته ناز:نازنین/با کرشمه
ته وا:امید
ته وار:شا ه باز
ته وال:پرنده
تیبا:اهو
تیرداد:از سرداران دوره ماد
تیراو:سیراب:شاداب
تیروژ:افتاب
تیناب:رویا
تینا:گل
تیما:جلگه دشت
تیشک:ذرات نور خورشید
پارسا:پرهیزکار
پاکدل:پرهیزگار
پاکرو:خوش رفتار
پا کناو:خوش نام/مورد احترام
پا کیزان:پاکیزه ها
پر بار:پر میوه/ پر ثمر
پر دل:با جرات
پر سا:جویا/سایل
پر شنگ:اشعه خورشید/پرتو
پرو سکه:جرقه
پژال:جوانه نازک
پژان:پخش کننده
پشتیار:حامی
پوشین:سر زمینی که پر از گیاه خشک باشد
پویا:دونده/رونده
پویان:پوییدن
پوین:مرغ کاکل دار
پویه:تاج سر هد هد
په پوک:بی نوا
په پوله:پروانه
په ردیس:بهشت
په ردیکا:نامی در ماد باستان
په رژان:فراغت/مشغولیت
په رژین:پر چین/مرزی که با گل و گیاه درست کنند
په ر وین:ثریا
په روا:نترس/پروا
په روان:نام شهری
په روانه:پروانه
په رویز:نام شاه ساسانی
په ره نگ:فروغ/گوشواره
په ری:فرشته
پریسا:مانند پری/پری مانند
پریشاد:پریشاد
په ریناز:زیبا مانند پری
په شوک:اشفتگی/پریشان
په یمان:از ته دل گریه کردن یا خندیدن
پژمان
پیشرو:جلو دار
په یام:خبر /پیغام
پیروت:مرشد
پیشکه و:مترقی
پیشه وا:امام/رهبر
بابان:خاندان/یکی از خاندان معروف
بابونه:گیاهی بهاری با بوی خوش
بابه ت:روا/شایسته/متناسب
بابه ک:نژاد/تیره
با به ک:امین/استوار
بابه کان:لقب اردشیر
با تینوک:گل سرخ
با جیلان:باژ یلان/عشیر ه از کردها
باخان:با غها
بارام:ستاره مریخ/یکی ز شاهان ماد
بارزان:ایل / منطقه ای از کردستان
بارمان:نام پهلوانی تورانی
با ریسان:قبیله ای از کردهای کو هستان
بازان:به زرتشتی که مسلمان شده گفته می شود
بازوه ر:پر نده ای است
بازیار:بازپرس/باز دارنده
بازیان:نام محلی در کر دستان
باژ یلان:باجیلان/نام قبیله ای از کردها
با ستینک:غنچه گل تازه شکفته
با سکار:قدرتمند
با شوان:نام کوهی در بانه
با شار:مقاومت
با لا به رز:بلند قد
با له وان:نو عی پرنده شکاری
بامشاد:یکی از نوادگان در بار سا سانی
باوه ر:مرز بین دو مزرعه/جویبار مو قتی
با وه ند:اصیل
با وین:یکی از قبایل کرد
باهور:باد سخت
برزو:دلیر
بر وا:باور/تصدیق
بروسکه:جرقه
بریقه:شوق
بر یوان:نام یکی از قبایل کرد خراسان
بز وین:محرک
بژ وار:سر سبز
بژ ول:مژده/مژدگانی
بژ وین:سر سبز/سبزه زار
بژیو:قوت / روزی
بنتا:نو نهال
بنو شه:بنفشه
بوار:محل عبور در رود خانه
بوبان:نام منطقه ای در کردستان
بوروا:باور /تصدیق
بوژان:رشد کردن
بو ژانه:گل خوشرنگ که بوی خوشی ندارد
بو نخوش:خو شبو
به هار:عروس
به بیونه:با بونه
به تاو:روان / سریع
به تین:با قدرت/نیرومند
به خته ور:خوشبخت
به ختیار:صاحب اقبال
به خشا:بخشنده
به خشین:بخشیدن
به رام:خوشبو
به رامه:خوشبو
بر وا:یقین/ایمان/ باور
به رتاو:افتاب
به ردل:محبوب/عزیز/صبحانه
به ر زان:بلندیها/نام قبیله ای در کردستان
به رزاو:ابشار/مد دریا
به رزو:شکوه و عظمت
به رزه ک:سکو/جای بلند
به رزین:منبر/نام یکی از رهبران
به رکو:تو شه و زاد/نقطه مقابل پاشکو
به روار:کوهستانی در منطقه کردستان
به رهه م:میوه/ثمر
به ریز:ارجمند
به ژوار:نوعی درخت سخت
به ستام:نام دهی در کردستان
به ستو ره:جویبار
به سوز:شاد/خوشحال
به فران:پاک /سفید مانند برف
به فراو:جویی که از ذوب شدن برف درست شده
به فرین:پر برف/برف مانند
به فه ر:مبارک/برف
به لار:طناز
به لین:قول /وعده
به نا:گیاهی خوردنی
به ناز:نازه نین/طناز
به ناو:معروف/مشهور
به نه وش:گل بنفشه
به هار:بهار
به هرام:ستاره مریخ/یکی از شاهان ماد
به هرک:دریاچه
به هارات:گیاهی خوشبو
به همه ن:از اسامی باستانی/فرشته ای در ایین زرتشت
به هه شت:فردوس
به هیز:قوی / پر توان
به یان:سپیده دم
به یبوون:نام گلی
به ینه ت:وفا/عهد
بی تا:بی همتا/نمونه
بیتاوان:بیگناه
بیژه ن:نام پهلوانی معروف/ترانه خوان
بیساران:نام روستایی در کردستان
بیستون:کوهی معروف در کرمانشاه
بیسو:بی گمان
بیشو:بی اندا زه
بیکه س:تنها/بی کس
بیهزاد:از نژاد خوب
ئابا:پدران/اجداد
ئابتین:نام پدر فریدون
ئابرا:برادر بزرگ
ئابیستا:ئه ویستا/کتاب اسمانی زرتشت
ئاپولو:خدای هنر در ایران باستان
ئاتبین:نام پدر فریدون
ئاترو:اتشین
ئاتروپات:نام سرداری در زمان حمله اسکندر
ئاتروسا:مانند اتش
ئاتلیا:نام یکی از شهرهای ماد باستان
ئاتور:اتش
ئاتوربان:اتشبان
ئاتوسا:نام یکی از شاهزادگان کرد ماتیانی در سال ۷۱۶ قبل از میلاد
ئاتوی:نام یکی از سرداران ماد
ئاته ر:اتش
ئادان:زمین حاصلخیز
ئادو:خدای باد در ایران باستان
ئاده م:انسان خوب
ئارا:ارایش
ئاراد:نام فرشته ای است در کیش زرتشت
ئارارات:کوهی از سلسله جبال زاگرس
ئاراز:اشک چشم/یکی از سرداران کرد زعفرانلو/رودخانه ای بین شوروی و ایران
ئارازیاش:نام شهری باستانی
ئاراس :ئاراز
ئاراسپاس:از بزرگان ماد و نگهبان معبد پانته آ
ئاراسته:ارایش شده چیزی را به کسی متوجه کردن
ئاراسته:زیبا
ئارام:ارام/ارامش
ئارامیش:ابریشم
ئاران:دشت وسیع/منطقه ای در اذربایجان شوروی/نام منطقه ای باستانی
ئارباس:کورد/لقبی است که یونانیان به کیقباد دادند
ئارباکو:از سرداران ماد
ئارخه یان:مطمئن اسوده
ئاردا:نام فرشتهای در ایین زرتشت
ئاردو:از اسامی باستانی ایرانیان
ئاردهلان:نام سابق ولایت کردستان
ئارده و:په پوله
ئارزو:ارزو
ئارش:پسر اروین از شاهزادگان کیانی/ارش کمانگیر معروف/معنا
ئارشام:ارشام از بزرگان ماد
ئارشو:نام یکی از سرداران ماد
ئارشین:پهلوان باستانی
ئارمان:هدف ارمان
ئارمین:نام پسر کیقباد/ارام گرفتن
ئارمینا:ئارمین
ئارنا:اریایی نژاد
ئاروا:فرشته ای از ایین زرتشت
ئاروان:زاد سفر/توشه/اذوقه
ئاروین:ازمون/تجربه از شاهزادگان کیان
ئاره به با:نام کوهی معروف در بانه
ئاره ز و :ارزو
ئاریا:اقوام سفید پوست
ئاریارات:نام پادشاه باستانی
ئاریاس:نام یکی از فر مانروایان ماد
ئاریام:ایرانی اریا
ئاریان:اریایی ها/نام روستایی
ئاریو برزین:سردار دلیر کرد که در برابر یورش اسکندر مدتها پایداری کرد
ئاریتما:نام یکی از سرداران ماد
ئاریز:کوهی است در اطراف سنندج/نام گلی
ئارین:نژاد هند و ارو پایی
ئارینا:نژاد اریا
ئازا:نترس
ئازاد:وارسته
ئازاده:اصیل /وارسته
ئازادان:نام یکی از بزرگان دوره ساسانی
ئازر:نام قدیمی کوهستان ساسون در ترکیه
ئازرم:حیا / شرم
ئازور:کوهی در اطراف در یاچه وان ترکیه که اکنون ساسون نام دارد
ئازیتا:دختر پادشاه ماد/مادر کورش
ئازین:زینت
ئاژال:سبزه/ گیاه
ئاژه نگ:نام درختی
ئاژین:ریز/روان ساختن
ئاسا:ساده / معمولی/مانند
ئاسالان:بهاران
ئاسایش:راحتی
ئاسک:اهو/اسکه
ئاسکول:غزال
ئاسکه:اهو
ئاسکی:اهو
ئاسو:افق
ادریس_پسر' 'ئاسو (افق)
1. ئاسوسستران سوزان
2. ئالان بلند, باحرمت, سخن دلنشین (نام کوهستانی در کردستان)
سوکار (نام کوهستانی در کردستان) شیلان (نسترن) شلیر (۱. سوسن ۲. لاله) شوخان (شوخ و شنگ) شنو (اشنویه) شنه (نسیم آرام و دلپذیر بهاری) شه‌پول (موج، آبخیز) شه‌مام تانیا ته‌لار ته‌نیا (تنها) تریفه (نور مهتاب) تیروژ (پرتو خورشید) تارا (ستاره، اصل این واژه هندی است که به متون قدیمی فارسی و کردی راه یافته) ڤیان (عشق) خه‌زال (غزال) خه‌زیم خوزگه (آرزو، حسرت) خوناو (باران آهسته و دلپذیر) زه‌ینو (زینب) زین (نام دختری در یکی از منظومه‌های عاشقانه کردی، دگرگون‌شده زینب) هانا هاوین (تابستان) هه‌لاله (لاله) هیرو (گل ختمی
1. ئاکار
2. ئاکام (عاقبت، سرانجام)
3. ئاکو (قلهٔ کوه)
4. ئاگرین (آتشین، نام یک کوهستان)
5. ئامانج (آماج، هدف، اصل این واژه ترکی است)
6. ئاوات (امید)
7. ئارتین (شعله و گرمای آتش)
8. ئارمین (منسوب به آرام-پسر کیقباد)
9. ئازا (دلاور، همریشه با آزاد)
10. باگرو (تندباد)ئارتین (شعله و گرمای آتش)
ئازا (دلاور، همریشه با آزاد) باگرو (تندباد) باهوز (گردباد) بارزان (نام منطقه‌ای در کردستان عراق) به‌لین (پیمان) به‌هیز (نیرومند) به‌رزان (بلندپایه) به‌رهه‌م (ثمره) به‌تین (آتشین) بلیسه (شعله، اخگر) بلند بلیمه‌ت (دلاور) بروسک (جرقه) بروا (ایمان) بریار (تصمیم) بوران (بوران، اصل این واژه را مغولی دانسته‌اند) چه‌کو چیا (کوهستان بلند) چیاکو چومان (نام رودی مرزی در باختر بان) دالاهو (کوهی در کردستان) دانیار (بخشنده) دارا ده‌رسیم (منطقه درسیم در ناحیه
1. باهوز (گردباد)
2. بارزان (نام منطقه‌ای درعراق- نام قومی یهودی)
3. به‌لین (پیمان)
4. به‌هیز (نیرومند)
5. به‌رزان (بلندپایه)
6. به‌رهه‌م (ثمره)
7. به‌تین (آتشین)
8. بلیسه (شعله، اخگر)
9. بلند
10. بلیمه‌ت (دلاور)
11. بروسک (جرقه)
12. بروا (ایمان)
13. بریار (تصمیم)
14. بوران (بوران)
15. چه‌کو
16. چیا (کوهستان بلند)
17. چیاکو
18. چومان (نام رودی مرزی در غرب بانه)
19. دالاهو (کوهی در کرمانشاه)
20. دانیار (بخشنده)
21. دارا
22. ده‌رسیم (منطقه درسیم در ناحیه زازانشین ترکیه)
23. دیار (دیار، پیدا)
24. دیاری
25. دیاکو (دیاکو، بنیادگذار دودمان ماد)
26. دیلمان(سرزمینی که مابین گیلان و مازندران قرار دارد)
27. دیمه‌ن (چشم‌انداز)
28. ئه‌گید (دلاور، اصل این واژه ترکی است)
29. ئه‌له‌ند (تیغ آفتاب، نخستین پرتو بامدادی خورشید)
30. ئه‌رده‌لان (اردلان)
31. ئه‌رده‌وان (اردوان)
32. ئه‌ژده‌ر (اژدر)
33. ئه‌ویندار (عاشق)
34. فه‌رهاد (فرهاد)
35. فریا (نجات، «همریشه با واژه فریاد»)
36. گوران (نام مردمی از سرزمین دیلمان که به غرب ایران مهاجرت نموده‌اند)
37. گووه‌ند (نوعی رقص کردی)
38. وریا ( باهوش - آگاه )
39. هاوری (همراه)
40. هاوراز (همراز)
41. هه‌لمه‌ت (هجوم ناگهانی، دگرگون‌شده واژه عربی حَملة)
42. هه‌ژار (ندار و فقیر)
43. هیمن (متین)
44. هه‌لکه‌وت (فراز-رونده، چیره)
45. هه‌لگورد
46. هه‌لو (آله، عقاب)
47. هه‌ردی
48. هه‌ورام (اورامانی، نام مردمی از سرزمین دیلمان که به غرب ایران مهاجرت نموده‌اند)
49. هه‌وراز (فراز و نشیب)
50. هیژا (گرامی، محترم)
51. هیرش (یورش
52. هیوا (امید)
53. هوزان (آوازه‌خوان)
54. هومه‌ر
55. هیدی (آرام)
56. هه‌ندرین (نام کوهستانی در کردستان)
57. هوگر (علاقه‌مند)
58. ژاوه‌رو (ژاورود)
59. ژوان (گفتگوی عاشقانه)
60. ژیر (هوشمند، («همریشه با واژه زیرک»)
61. ژیله‌مو (اخگر)
62. ژیوار (تمدن)
63. ژیوان(نگهبان زندگی)
64. ژیهات (کاردان، ماهر)
65. کاردو
66. کاروان
67. کاروخ (نام کوهستانی در کردستان)
68. کازیوه (پگاه)
69. کارزان (کاردان)
70. کاژاو
71. کردوان(=کردبان=نگهبان کرد)
72. کوماس
73. لاس (گونه‌ای درخت سخت‌چوب، از شخصیت‌های داستان لاس و خزال)
74. لاوچاک (جوان خوش‌سیما و درستکار)
75. لیزان (وارد و کاردان)
76. ماردین
77. مانشت(کوهی زیبا در ایلام)
78. مه‌ردوخ (نام خدای سومری و بابلی)
79. مه‌ریوان (مریوان)
80. میلان
81. میران
82. ناری:معشوق، سوگلی
83. ناسیکو
84. نسکو
85. نه‌به‌ز (تسلیم‌ناپذیر، نستوه)
86. نه‌سره‌و
87. نه‌هروز (نوروز)
88. نه‌وشیروان (انوشیروان)
89. نه‌که‌روز (نام کوهی در جنوب غربی سقز)
90. نچیروان (نخچیربان، شکاربان)
91. په‌ژار (افسرده‌دل)
92. په‌شیو (هراسان و افسرده‌دل «همریشه با پژمان»)
93. پشتیوان (پشتیبان)
94. پشکو (شکوفه)
95. پیشه‌نگ
96. راژان
97. راویژ(تدبیر)
98. روژند(نور خورشید)
99. رامان (در شگفت بودن، تحیر)
100. رامیار (چوپان، سیاستمدار)
101. ریبوار (رهگذر)
102. ریوان (رهگذر)
103. ریباز (راه و شیوه)
104. ریناس (رهشناس)
105. ربین -- ر کسره دار
رهشناس، دورنگر، راهبین، دوراندیش، آینده نگر)106. ریبین (دورنگر، راهبین)
107. ریکه‌وت
108. ریزان (وارد، ماهر)
109. رزگار (رستگار، آزاد)
110. روژان
111. سارو
112. ساکار (پاک و ساده)
113. ساکو
114. سامال
115. سه یوان(کوهی در ایلام)
116. سامره‌ند
117. سه‌ردار (سردار)
118. سه‌نگاو
119. سه‌رکه‌وت (پیروز)
120. سه‌رکو
121. سمکو (کوتاه و دگرگون‌شده واژه سامی اسماعیل، اصل این واژه عبری است)
122. سیامه ند
123. سیروان (نام رودی در کرمانشاه)
124. سوران (به معنی سوریه‌ای)
125. شاهو (نام کوهی در کرمانشاه)
126. شاخه وان(= شاخ بان = کوه بان)
127. شیروان (نام شهری در آذربایجان)
128. شه‌مال (توفان)
129. شه‌مزین
130. شیرکو (احتمالاً شیر کوهستان)
131. شورش (انقلاب)
132. شوان (شبان، چوپان، اصل این واژه سومری است)
133. تیریژ (پرتو، فروغ)
134. وریا (هوشیار.بیدار)
135. خوناس
136. خناو
شبنم صبحگاهی)137. زاگروس (زاگرس اصل این واژه یونانی است.)
138. زال (حکمران، چیره)
139. زانا (دانا)
140. زانیار (دانشور)
141. زمناکو (نام کوهستانی در کردستان)
142. زیلان
143. بلیمه‌ت (دلاور)
بروسک (جرقه) بروا (ایمان) بریار (تصمیم) بوران (بوران، اصل این واژه را مغولی دانسته‌اند) چه‌کو چیا (کوهستان بلند) چیاکو چومان (نام رودی مرزی در باختر بانه) دالاهو (کوهی در کردستان) دانیار (بخشنده) دارا ده‌رسیم (منطقه درسیم در ناحیه زازانشین کردستان ترکیه) دیار (دیار، پیدا) دیاری دیاکو (دیاکو، بنیادگذار دودمان ماد) دیلمان دیمه‌ن (چشم‌انداز) ئه‌گید (دلاور
زوران (تلاش، کشتی)
1. زوراب
2. زریان (نام یک نوع باد)
3. زیبار
4. زه‌رده‌شت
نام زنان:
1. ئاڤان (نام کوهستانی در کردستان)
2. ئاڵێ (دختر مو بور)
3. ئالا (بیرق، پرچم)
4. ئاسکی (از واژه «ئاسک» به معنی آهو)
5. ئاونگ (شبنم)
6. باژیلان
7. به‌یان (بامداد)
8. به‌فرین (برفی)
9. به‌ناز (نازدار)
10. بیریوان
11. بیخال (نام کوهستانی در کردستان)
12. پرشنگ (اشعه خورشید-پرتو)
13. جوان (زیبا)
14. چاوجوان (زیباچشم)
15. چاوره‌ش (سیه‌چشم)
16. چنو
17. چنور (نام گلی خوشبو)
18. چرو (غنچه)
19. چیمه‌ن (سبزه و طبیعت)
20. چوپی (نوعی رقص کردی)
21. دیلان (نوعی رقص کردی)
22. دلنیا (دلگرم و مطمئن)
23. دلووان (مهربان)
24. دیانا (نام شهری درعراق، نام الهه رومی)
25. دیمه‌ن (چشم‌انداز)
26. ئه‌سرین (اشک)
27. ئه‌ستێ (پاکدامن،دستنخورده،استریل)
28. ئه‌ستیره (ستاره، اصل این واژه بابلی است)
29. ئه سمه ر(گندمگون، اصل این واژه عربی است)
30. ئه‌وین (مهر، عشق)
31. فرمیسک (اشک)
32. فینک (خنک و دلچسب)
33. گلاره(چشم)
34. گه‌لاویژ (ستاره شباهنگ)
35. گولاله (لاله)
36. گزنگ (پرتو خورشید)
37. ژینو (زندگی تازه/زندگی دهنده)
38. ژیار
39. ژیوان(زی بان/بانی زندگی)—
40. کالێ (دختر چشم آبی با گیسوان طلایی)
41. کانی (چشمه)
42. که‌ژال (آهو، گونه‌ای از واژه خه‌زال=غزال، اصل این واژه عربی است)
43. کویستان (کوهستان)
44. کوردستان (کردستان)
45. میدیا (سرزمین ماد)
46. مزگین (مژده)
47. مه‌هاباد (مهاباد)
48. نازار(دوست داشتنی)
49. نالین
50. ناسکی
51. ناسکول
52. نساره
53. نه‌شمیل (خرامان)
54. نه شمین
55. نه‌رمین (دلپذیر، مهربان)
56. نه‌خشین (آراسته، دارای نقش و نگار، اصل این واژه عربی است)
57. نیاز (دعا)
58. نیان (لطیف، دلپذیر)
59. نیشتمان (میهن)
60. په‌ریخان
61. رازان
62. ریزان
63. روژ (خورشید)
64. روژین (خوروَش)
65. روناک (روشنا)
66. ریژنه (باران تند در هنگام آفتاب)
67. سازان
68. سه‌یران
69. سه‌ما (رقص، سماع، اصل این واژه عربی است)
70. سکالا
71. سروشت (طبیعت)
72. سروه (نسیم)
73. ستران
74. سنور(مرز)
75. سوزان
76. سوکار (نام کوهستانی در کردستان)
77. سوما:روشنایی
78. شیلان (نسترن)
79. شلیر (۱. سوسن ۲. لاله)
80. شوخان (شوخ و شنگ)
81. شنو (اشنویه)
82. شنه (نسیم آرام و دلپذیر بهاری)
83. شه‌پول (موج، آبخیز)
84. شه تاو
85. شه‌مام
86. تانیا
87. ته‌لار
88. ته‌نیا (تنها)
89. تریفه (نور مهتاب)
90. تیروژ (پرتو خورشید)
91. تارا (ستاره، اصل این واژه بابلی است که به زبان هندی و زبان فارسی راه یافته)
92. تروسکه
93. ڤیان (عشق)
94. خه‌زال (غزال)
95. خه‌زیم
96. خوزگه (آرزو، حسرت)
97. خوناو (باران آهسته و دلپذیر)
98. زه‌ینو (زینب اصل این واژه عربی است.)
99. زین (نام دختری در یکی از منظومه‌های عاشقانه کردی، دگرگون‌شده زینب که واژه‌ای عربی است.)
100. هاوین (تابستان)
101. هه‌لاله (لاله)
102. هیرو (گل ختمی)
103. زایه‌له
104. شه رمین
105. شه وبو
106. وه نه وشه
107. لاون (آرامش بخش)
108. موراشین (=مورگ شین = مهره ی شین = مهره ی آّبی)
109. هاژه
ئاڤان /نام کوهستانی در کردستان
ئاڵێ /دختر مو بور
ئالا /بیرق/، پرچم/لوا
ئالان /نام منطقه ای بسیار مهم درکردستان ایران سردشت
ئاسکی/از واژه "ئاسک" به معنی آهو
ئاونگ /شبنم
باژیلان
به‌یان /بامداد/سپیده دم/کاریوه
به‌فرین /برفی
به‌ناز /نازدار
بیریوان /
بیخال /نام ابشاری درکردستان عراق
جوان /زیبا/ خوشکل
چاوجوان /زیباچشم
چاوره‌ش /سیه‌چشم
چنور /نام گلی خوشبو
چرو /غنچه
چیمه‌ن /سبزه و طبیعت
چوپی /نوعی رقص کردی
دیلان /نوعی رقص کردی
دلنیا /دلگرم و مطمئن
دلووان /مهربان
دیانا /نام شهری در کردستان عراق/ نام خدای مصریان
دیمه‌ن /چشم‌انداز
ئه‌سرین /اشک
ئه‌ستێ
ئه‌ستیره /ستاره
ئه‌وین /مهر/ عشق
فرمیسک /اشک
فینک /خنک و دلچسب
گه‌لاویژ /ستاره شباهنگ
گولاله /لاله
گزنگ /پرتو خورشید
ژینو
ژیار
کالێ /دختر چشم آبی با گیسوان طلایی
کانی /چشمه
که‌ژال /آهو، گونه‌ای از واژه خه‌زال/غزال
کویستان /کوهستان
کوردستان /کردستان
میدیا /سرزمین ماد
مه‌هاباد /مهاباد/ شهر بسیار زیبا در کردستان ایران
نالین
ناسکی/زریف
ناسکول
نه‌شمیل /خرامان
نه‌رمین /دلپذیر/ مهربان
نه‌خشین /آراسته/ دارای نقش و نگار
نیاز /دعا/ احتیاج
نیان /لطیف/ دلپذیر
نیشتمان /میهن/ مام هم معنی می دهد
په‌ریخان
پرشنگ /پرتو/
رازان
روژ /خورشید
روژین /خوروَش
روناک /روشنا
ریژنه /باران تند در هنگام آفتاب
سازان
سه‌یران
سه‌ما /رقص/ سماع
سکالا
سروشت /طبیعت
سروه /نسیم
ستران
سوزان
سوکار /نام کوهستانی در کردستان
شیلان /نسترن
شلیر /. سوسن/. لاله
شوخان /شوخ و شنگ
شنو/اشنویه
شنه /نسیم آرام و دلپذیر بهاری
شه‌پول /موج، آبخیز
شه‌مام
تانیا
ته‌لار
ته‌نیا /تنها
تریفه /نور مهتاب
تیروژ /پرتو خورشید
تارا /ستاره، پارچه نازک وعمدتا قرمز بر سر عروس در کردستان
ڤیان /عشق
خه‌زال/غزال
خه‌زیم
خوزگه /آرزو/ حسرت
خوناو /باران آهسته و دلپذیر
زه‌ینو /زینب
زین /نام دختری در یکی از داستان های عاشقانه کردی
هانا
هاوین /ازماه های سال
هه‌لاله/لاله/نام گلی در طبیعت
هیرو /گل ختمی/گلی از گلهای کوهستان های کردستان
گلاویز/ازماه های کردی و فصلی بسیار زیبا/همسر یکی از سرداران کرد
ئابا:پدران/اجداد
ئابتین:نام پدر فریدون
ئابرا:برادر بزرگ
ئابیستا:ئه ویستا/کتاب اسمانی زرتشت
ئاپولو:خدای هنر در ایران باستان
ئاتبین:نام پدر فریدون
ئاترو:اتشین
ئاتروپات:نام سرداری در زمان حمله اسکندر
ئاتروسا:مانند اتش
ئاتلیا:نام یکی از شهرهای ماد باستان
ئاتور:اتش
ئاتوربان:اتشبان
ئاتوسا:نام یکی از شاهزادگان کرد ماتیانی در سال ۷۱۶ قبل از میلاد
ئاتوی:نام یکی از سرداران ماد
ئاته ر:اتش
ئادان:زمین حاصلخیز
ئادو:خدای باد در ایران باستان
ئاده م:انسان خوب
ئارا:ارایش
ئاراد:نام فرشته ای است در کیش زرتشت
ئارارات:کوهی از سلسله جبال زاگرس
ئاراز:اشک چشم/یکی از سرداران کرد زعفرانلو/رودخانه ای بین شوروی و ایران
ئارازیاش:نام شهری باستانی
ئاراس :ئاراز
ئاراسپاس:از بزرگان ماد و نگهبان معبد پانته آ
ئاراسته:ارایش شده چیزی را به کسی متوجه کردن
ئاراسته:زیبا
ئارام:ارام/ارامش
ئارامیش:ابریشم
ئاران:دشت وسیع/منطقه ای در اذربایجان شوروی/نام منطقه ای باستانی
ئارباس:کورد/لقبی است که یونانیان به کیقباد دادند
ئارباکو:از سرداران ماد
ئارخه یان:مطمئن اسوده
ئاردا:نام فرشتهای در ایین زرتشت
ئاردو:از اسامی باستانی ایرانیان
ئاردهلان:نام سابق ولایت کردستان
ئارده و:په پوله
ئارزو:ارزو
ئارش:پسر اروین از شاهزادگان کیانی/ارش کمانگیر معروف/معنا
ئارشام:ارشام از بزرگان ماد
ئارشو:نام یکی از سرداران ماد
ئارشین:پهلوان باستانی
ئارمان:هدف ارمان
ئارمین:نام پسر کیقباد/ارام گرفتن
ئارمینا:ئارمین
ئارنا:اریایی نژاد
ئاروا:فرشته ای از ایین زرتشت
ئاروان:زاد سفر/توشه/اذوقه
ئاروین:ازمون/تجربه از شاهزادگان کیان
ئاره به با:نام کوهی معروف در بانه
ئاره ز و :ارزو
ئاریا:اقوام سفید پوست
ئاریارات:نام پادشاه باستانی
ئاریاس:نام یکی از فر مانروایان ماد
ئاریام:ایرانی اریا
ئاریان:اریایی ها/نام روستایی
ئاریو برزین:سردار دلیر کرد که در برابر یورش اسکندر مدتها پایداری کرد
ئاریتما:نام یکی از سرداران ماد
ئاریز:کوهی است در اطراف سنندج/نام گلی
ئارین:نژاد هند و ارو پایی
ئارینا:نژاد اریا
ئازا:نترس
ئازاد:وارسته
ئازاده:اصیل /وارسته
ئازادان:نام یکی از بزرگان دوره ساسانی
ئازر:نام قدیمی کوهستان ساسون در ترکیه
ئازرم:حیا / شرم
ئازور:کوهی در اطراف در یاچه وان ترکیه که اکنون ساسون نام دارد
ئازیتا:دختر پادشاه ماد/مادر کورش
ئازین:زینت
ئاژال:سبزه/ گیاه
ئاژه نگ:نام درختی
ئاژین:ریز/روان ساختن
ئاسا:ساده / معمولی/مانند
ئاسالان:بهاران
ئاسایش:راحتی
ئاسک:اهو/اسکه
ئاسکول:غزال
ئاسکه:اهو
ئاسکی:اهو
ئاسو:افق
چیروک/افسانه/داستان به زبان شیرین کردی
آریوان /نام قبیله ای در قوم ماد
چیاکو/کوه بلن
پشیو/پریشان حال
میشواک/منطقه ای در کردستان
تالان/زیبائی محسورکننده
پاریز/نگهدارنده/نگهبان
باشیلا/شیدا/سرگشته
پرسیار/جویا
بریار/عهدوپیمان
میدیا/اهل قوم کرد
آوان/سرسبزی /شادابی
آروکو/نام یکی ازسرداران کردستان
چاوش/اوازخوان
چرو/نام درختی
آلانه/شاهین/نوعی پرنده
چیمن/خرمی وابادانی
دیا/بینائی و نورچشم
آرا/دلپذیر/خوشمزه
آریاس/نام یکی از شاهان ولایات ماد
ئارارات/ آرارات/ نام کوهی در کردستان ترکيه/ پسر
ئاران/ آران/ قشلاق/ پسر
ئاراس/ آراس/ رود ارس/ پسر
ئارمين/ آرمين/ نام پسر کيقباد منسوب به آرام/ پسر
ئاريان/ آريان/ آريايی/ پسر
ئارينا/ آرينا/ آريايی نژاد/ دختر
ئاساره/ آساره/ ستاره/ تنها درکردی ايلامی رواج دارد./ دختر
ئاسکول/ آسکل/ بچه آهو. در کردی ايلامی بدان آسک می گويند./ دختر
ئاسمين/ آسمين/ ياسمن/ دختر
ئاسو/ آس/ افق. در کردی ايلامی به صورت ئاسوو( آسو) کاربرد دارد./ عمومی( پسر و دختر)
ئاکام/ آکام/ انجام/ پسر
ئاکوو/ آکو/ کوه بزرگ. قله ی کوه/ پسر
ئاگرين/ آگرين/ آتشين. کنايه از آدم شجاع/ پسر
ئالان/ آلان/ منطقه ای در کردستان/ دختر
ئاميار/ آميار/ يار و ياور. در کردی ايلامی هاويار گفته می شود./ پسر
ئاوات/ آوات/ آرزو/ عمومی
ئايرين/ آيرين/ آتشين/ دختر
ئه ر ده لان/ اردلان/ نام قديمی کردستان/ پسر
ئه سرين/ منسوب به اشک/ دختر
ئه وين/ اوين/ عشق/ دختر
باشوان/ باشوان/ نام کوهی در بانه/ پسر
باوان/ باوان/ خانه ی پدری/ دختر
بريا/ بريا / کاشکی / پسر
بوران/ بوران / توفان / عمومی
بووژان/ بوژان / باليدن و نمو کردن. نام روستايی در ايلام/ دختر
بيخه وش/ بيخوش / ناب و خالص . کردی باشووری/ دختر
بيری / بيری/ شيردوش / دختر
بيگه رد/ بگرد / بی عيب / عمومی
به رزان / برزان / بلندی / پسر
به رکاو/ برکاو / دامنه ی کوه / پسر
به فراو/ بفراو / آب برف ذوب شده . کنايه از زلالی و پاکی/ دختر
به فرين/ بفرين / برفی. کنايه از سفيدی و پاکی/ دختر
به ناز / بناز / نازنين / دختر
به يان / بيان / سپيده دم. بامداد / پسر
به يانه / بيانه / ميوه ی به / دختر
پاکو / پاک / دسته گياه بسته نشده / پسر
پشکو / پشک / اخگر/ پسر
پيشه وا / پيشوا / رهبر/ پسر
په پرووک / پپروک / شکوفه. تنها در کردی ايلامی رواج دارد./ دختر
په رژان/ پرژان / کار / دختر
په ره نگ / پرنگ / گوشواره / دختر
په ژاره / پژاره / نگرانی / عمومی
په ژماره / پژماره / فکر و خيال . تنها در کردی ايلامی کاربرد دارد. / عمومی
په شيو / پشيو / افسرده / عمومی
ماران:ییلاقی در اورامان
مارتیا:نام سردار ایلامی طبق نبشته سنگ بیستون
ماردین:نام منطقه وشهری در ترکیه
ماریا:پهلوانان و جنگاوران قوم میتانی کرد را ماریا می گفتند
مارین:نام گیاهی که فقط در کوهستان ها می روید
ما رینه:یکی از اثار باسنانی در ترکیه
ما زیار:سردار ماد در لشکر کورش
ما ژ ده ک:نام پیامبر ایرانی در دوره ساسانی
ماسا:ماه اسا
مامز:اهو
مانا:نام دولتی در ماد/ نام خداوند بزرگ
ما نو شا:اب خوردن/ما نوش
ماندانا:دختر اژ دید هاک که مادرش کورش بود
ما نوش:ماه نوش
ماهر و:رخ همچون ماه
ماه شه ره ف:ماهشرف/ نام همسر خسرو خان والی اردلان که شاعر بر جسته ای نیز بود
ما هور:تابناک
مر وا ری:مروارید/سنگی است قیمتی
مروف:انسان
مزدا:بزرگ
مو ژده:نوید/مژده
مه ترا:باران
مه ر جان:سنگی قیمتی سرخ رنگ
مه ر دو خ:خدای باستانی بابل
مه رینا:نام روستایی
منیژه:محراب
منو چهر:پیشداوری
مژ گان:مژگان خبر
مه رام:هدف / مقصود
مه ستانه:سر خو ش
مه ژیر:مهاجر
مه ستور:مست دارای شرم و حیا
مه کین:محبوب/با نمک
مه لان:پر نده
مه نو شان:نام حاکمی که از طرف کیخسرو منصوب شده
مه ها:بزرگ/ عظیم
مه هتاب:مهتاب
مه هشید:مهتاب
مه هناز:مهناز
مه هین:بزرگ
مه یلان:ارزو
میترا:الهه عهد و پیمان /نور در دادگستری
میخه ک:میخک
مید یا:سر زمین ماد و نام سلسله ماد
میلاد: دانش اموز /شاگرد/تولد
میهران:صاحب فضل و کمالات
ناری:نام تر ا نه ای
نا ریا:قاصد/ پیک
نازار:پر ناز
نا زاف:شاداب
ناز په ری:نام بهرام گور
نازدار:کسی که نازش خریدار دارد
نا ز نین:دلربا
نازی:نازنین
نا زیلا:ناز یلی
نا سکی:نازک
نا سیار:اشنا
نانا:خدای جنگ در میان اقوام باستانی
نا هید:گیاهی مانند ستاره /ستاره
نشتمان:وطن
نو شان:نو شیدن
نوش ئا فه رین:نوشافرین
نگین:شانس /بخت/نگین
نگار:بت/معشوق
نو شیار:نو شاننده
نو شین:گوارا/نو شیدن
نو شینه:گوارا
نو و سه ر:نو یسنده
نه به ز:خستگی ناپذیر
نه چیره وان:شکارچی
نه خشین:پر نقش و نگار
نه رمین:رعنا قامت
نه ر گس:گل نر گس
نه سا:زمین و محل افتاب نگیر
نه سته ره ن:نام گلی
نه سرین:گل نسرین
نه شمیل:دلربا/خوش اندام
نه کیسا:چنگ زن و موسیقی دان خسرو پرویز
نه مام:نهال
نه به ر:تازه رسیده
نه و رو ز:نخستین روز بهاری/عید باستانی
نیار:هنر پیشه
نیاز:هدف
نیان:غرس کردن/نهادن
نیر گس:نام گلی نیلی رنگ
نیشا:نشانه
نیکسار:نام منطقه ای در نزدیکی سیواس ترکیه
نیگار:بت/ دوست داشتن
نیلو فه ر:نام گلی است نیلی رنگ
نیلو: همان نیلو فر است از روی دوست داشتن می گو یند
نسیم:باد/ نام بادی است بهاری
نوید:مژده
ورشه:درخشش /براق
و نه و شه:بنفشه
وه ر زیا:بزرگ
و نار:اماده /مهیا
ویان:دلربا
ویدا:اشکار/هویدا
ها فال:رفیق
هانه:چشمه
هاوار:نام کوه دماوند در اویستا
ها و ری:همراه / دوست
ها وتا:هما نند/مانند
ها وژین:همدم /همزیست
ها و یار:حامی یکدیگر
ها یا:اگاه
همایون:مبارک/ معشوقه همای
هو ریان:قبیله ای از قبایل کرد
هو زان:دانشمند
هو شه نگ:هو شنگ
هو گر:ساعی/امید وار
هو مان:صاحب /خداوند
هو نیا:شعر
هه ر زا:نام قبیله ای در کردستان ق م
هه ر سین:نام شهری در در کردستان ایران
هه ژار:فقیر/تهیدست
هه ژیر:زیبا / باهوش
هه ستا:قبیله ای از کردها ق م
هه لا له:گل لاله
هه لبه ست:شعر منظم دارای وزن
هه لکه وت:رویداد
هه لگورد:کوهی در کردستان
هه لمه ت:حمله / یورش/نام فرمانده ای کرد
هه لو:عقاب/ پرنده شکاری
هه نار:انار
هه نگا مه:از اسامی کردی که در کرمانشان و اورامانات رایج است
هیدی:صبور
هیرا:وسیع/بزرگ
هیمن:هیمن
هینا:ماهر/امو زش دیده
هیژان:لایق/ارجمند
هیوا:امید
یادگار:یادگار
یاران:دوستان/ رفقا
یاسا:قانون/روش
یا سه مه ن:یا سمن
یا وه ر:دوست /حامی
یه کد ل:دوست/راستین
یه گا نه:یگانه
یه لدا:دراز/ شب یلدا
یه مان:نترس
فردین:دارنده ایین زرتشت
فرشاد:فرشاد
فرمسک:اشک
فروهر:روح /جاویدان
فریا:به کمک رسیدن
فریدون:قهرمان با ستانی اقوام ایرانی
فر مسک:اشک
فریشته:پری
فریناز:پر یناز
فه رامرز:نام پسر رستم
فه را نه ک:نام مادر فریدون
فه ر زاد:فرزاد
فه ر زا نه:فه رزان
فه ر زین:وزیر درباری شطرنج
فه ر شید:فرشید
فه رهاد:فر هاد قهرمان شیرین و فر هاد
فه ریبا:فریبنده
فه ریبو ر ز:نامی برای پسران
فه ریکه:سبزه نرسیده
فیان:شرم اور
فه هیمه:عاقل
فریبو ر ز:نام سرداری
قا ره مان:قهرمان
قاسپه:اواز کبک
قومری:نام پرنده ای است
قه ند یل:نام کوهی/لوستر
کا بان:کد بانو
کا را کو:نام ایالتی ار قوم ماد
کار دوخ:نامی برای قوم کرد
کا رزان:دانا/عاقل
کاروان:کا ر وان
کا ر و س:گیاهی خو شبو
کاله:نو ر س
کا مران:خو شبخت
کا مره وا:کا میاب
کا میاب:کا مروا
کا میار:ارزو مند
کانی:چشمه
کاوه:کاوه منسوب به کاوه اهنگر
کا وان:انقلاب بزرگ /سخره سنگی
کا ویار:کو هنورد/نگهبان کوه
کریشه:نوعی پارچه
کلارا:نام کوهی در اطراف پنجوین عراق
کو چه ر:مهاجر
کوردستان:نام سرزمینی رویایی که مهد تمدن است
کوردو:نام باستانی در باره کردها
کورده:خطاب به یک کرد
کوسار:کوهستان
کو یار:همراه سفر در کوه
که ژال:زیبا/زیبا روی
که ژان:کوهها
که ژو:سفید پوست
که ژین:ابریشم
که وی:کوه برفی
که و یار:حامی و نگهبان
که هیا:کد خدا
که یا نوش:کیانوش
کیا:پادشاه با قدرت
کی وار:گیاه خاردار
که یوان:ستاره زحل
کیو سان:کو هستان
کیو مه رز:لقب ارش پهلوان نامدار
کیو مه رس:نام نخستین پادشاه پیشدادی کرد
گزینگ:اخرین و اولین زرده افتاب/نام اتشکده بزرگ کردها
گزیزه:نوعی گل
گلاله:طرح /نقشه
گلیار:گل انار
گو وه ند:شادی /عروسی
گو ده رز:نام یکی از فرزندان کاوه اهنگر
گوران:نام یکی از طوایف کرد
گولاله:نام گلی
گولارا:گل ارا
گو لان:گلها/نخستین ماه بهاری در کردی
گو لباخ:گل باغچه
گو لبه هار:گل بهار
گو لچه ن:گل انار
گو لپه ر:گل پر
لاوین:قبیله ای از کردها/نوازش دهنده
لیلا:دختر کیقباد که در ۳ سالگی مرد
لیو ال:لب لعل
سابان:نشانه/شناخت راه
ساتا:نام یکی از سرداران ماد
ساران:سران/امرا
سارم:نامی برای مردان
سارمه:گل زرد در پاییز و بهار
سارو:سردار کرد در دوران شاه اسماعیلنام پرنده ای است
ساریسا:نام شهری باستانی
ساسان:بنیانگذار سلسله ساسانیان
ساسون:نام امارتی کردنشین در بتلیس/اسم کوهی در ترکیه
ساکو:ساده/یکسان
ساکار:ساده /بی ریا
ساکا:یکی از قباد
سه فین:کشتی
ساگار:یکی از طوایف کرد سوبار
سالار:سالار بن ماملان از امرای کرد/پیشرو
سامان:دارایی/پاک و صاف
سا مره ند:نام کوهی در مهاباد
سامه:پیمان
سا مینه:اسم قبیله ای از اکراد بود
سانا:اسان/ سهل
سا نیار:نام قبیله ای از اکراد
ساوا:نوزاد /بچه کوچک
سپیده:سفید/سپیده
ستیره:ستاره
سه ردار:فرمانده
سرمه:گردنبند طلا وجواهر
سروش:نوا/اهنگ سرود
سروه:نسیم/زمزمه
سره وان:ارامش
سریوه:سرود/نسیم
سکالا:شکایت
سمکو:رییس ایل شکاک/اسماعیل اقای سمکو
سنور:مرز/سرحد
سه نو بر:درخت سنوبر
سوسه ن:سوسن
سودابه:همسر کیکاووس
سوران:لهجه ای از زبان کردی
سورمه:سورمه چشم/نامی دخترانه
سوزه:باد خنک
سوسه ن:نام گلی است
سو شیا ن:موعد دین زرتشت
سو لاف:ابشار
سولان:نام گلی
سوما:روشنایی
سو هه یل:نام ستاره ای
سو یند:قسم/سو گند
سه ر به رز:سر بلند
سه تیا:دنیا/ روزگار
سه ر به رز:محترم/با افتخار
سه ر به ست:ازاد /وارسته
سه ر په ل:فرمانده
سه ر چل:شاخه نازک
سه ردار:بزرگ
سه ر ده م:هنگام/لحظه
سه ر سه و ز:خوش ا ب و هوا
سه ر کاو:فرمانده /قله کوه
سه ر که وت:پیر و ز/ مو فق
سه ر گول:بهترین از هر چیزی/ سر سبد
سه ر مه ست:شاد/سرخوش
سه رو:سرو نو عی درخت
سه روک:رهبر
سه روناز:سرو ناز
سه روه ش:شاد مان
سه روین:رو سری/سر پوش زنانه
سه مه ن:گل یاس/بت
سه مه ند:اسب زرد رنگ
سه ناز:بندر خوش اب و. هوا
سه وین:روسری
سه هند:نام کوهی در اذر بایجان
سه یران:سیران/ پیکنیک
سه یفان:شکارچی
سی وان:نام کوهی
سیا مه ک:نام یکی از بزرگان
سیا مه ند:سیا مند
سیبار:نام قلعه ای
سیروان:نام دهی در کردستان
سیمین:زرین
سینا:نامی برای مردان
سیما:رخسار
سعادت:خوشبختی
سعید:خوشبخت
سمیرا:ساه رخسار
شاباز:باز شکاری
شا په ر:پر بزرگ پرندگان
شا خه وان:کو هنورد
شادی:خوشی
شا د مان:خوشحال/برادر شیرویه
شارو:بکر/دست نخورده
شاکو:شاهو/کوه بزرگ
شا مار:قهر مان
شانا:باد ملایم
شا ناز:ناز دار/ اهنگی در مو سیقی دوران ساسانیان
شانی :با ناز راه رفتن
شاهروخ:نام یکی از شاهزادگان کرد
شاهوار:نیرومند
شاهین:عقاب
شایان:لایق /شایسته
شایسته:نیکو
شکو فه:شکوفه
شلیر:لاله سرنگون/ دره ای در کردستان سردشت
شنو:نام شهری
شوان:رم یار/ چوپان
شورش:انقلابی/قیام
شوران:تنو مند
شوره بی:بید مجنون
شه پو ل:موج دریا
شه راره:گرمای سوزان
شه رمین:با شرم و حیا
شه ر وین:نام کوهی در کردستان
شه کره:نوعی گیاه
شه مال:بادی است که از شمال می وزد
شه مامه:دستنبو
شه نگه:زیبا
شه و با:نسیم شب
شه وین:پریشان/اشفته
شه و بو:گل شب بو
شه و که ت:بزرگوار
شه و مه:مهتاب
شه و نه م:شبنم
شه هرام:مرد متین
شه هریار:شهریار
شه هریبان:شهر یار
شه هلا:افسونگر
شه یدا:عاشق
شیاکو:نام کوهی اغست در اطراف گیلان غرب
شیر دل:نام یکی از سرداران کرد ایوبی
شیر کو:نام کوهی
شیبا:باد خنک
شیر زاد:از خا ندان کرد
شیرین:معشوقه لیلی/مطبوع
شیلان:نسترن کوهی
شیما:اسم زیبا برای دختران
شینا:توانا /قدرتمند
شیوا:ابی رنگ//سبزه زار/رسا
شیواو:گرفته/نگران
شهین:نام پرنده ای
شه سوار:نام سرداری
رابین:مشاور/معتمد
رازیار:راز دار
رازان:گفته ها/اسرار
رازاو:اراسته
رازاوه:اراسته
رازیان:نام دهی در کردستان ایران وعراق
رازین:رازان
راژانه:رازیانه
راسپر:سفارش کننده
راشین:تو شه
راگر:راه گیر
رامان:متفکر
راماو:متفکر
رامتین:نام سازنده
راویار:شکارچی
رامیار:سیاس/سیاست مدار
رامین:معشوقه ویس
راهی:نجات ازاد
راهین:اموزنده اموزگار
روبار:رودبار
رزگار:رهایی/نجات
رزمان:جنگجو
روبه خال:رویه خال
روپاک:رو پاک
روخسار:سیما/رو
روزان:ایام/دوران
روزگار:زمانه
روژ بهار:روز بهاری
روژان:روزها
روژین:روزان/زیبارو مانند روز
روسا:روسا از اسامی باستانی که در کتیبه بیستون امده است
روسته م:قهرمان و پهلوان نامدار
رو شنه نگ:زیبا رو
روکسانا:زیبا رو
رو گه ش:خندان/بسیم
رو مه ت:رخ گو نه
رو ناک:در خشان
رو نیاس:نام گیاهی
روومه ت:صورت
روژ ینه:روژین
روژینا:مانند روز
روزیتا: نام گلی سرخ رنگ مشهور در فرانسه
روژیار:خور شید /افتاب
رهبه ر:فر مانروا
ره زین:نمکین/دهی در کردستان ایران
ره گه ز:نژاد
ریباز:رهگذر
ریبان:ره بان
ریبوار:رهگدز
ریبه ر:باخچه
ریبین:راهنما/راه شناس
ریتا:شبروی
ریحانه:نوهی سبزی خوش بو/ریحون
ریزان:راه دان/دانشمند
ریز ین:ریزان
ریژان:باریدن تند باران
ریژاو:ابشار/نام ییلاقی در قصر شیرین
ریژه ن:برکت
رینما:راهنما
ریسا:عرف / عادت
ریده ر:رخصت/مفت
رحیم:رحم گننده
رهءف:مهربان
رحمان:بخشنده
زارین:نام کوهی در غرب ایران
زاموا:منطقه ای کشف شده و باستانی در سردشت۰ ربط .
زانا:دانا
زانیار:عالم
زونا:گیاهی با گل سیاه رنگ
زردشت:پیامبر اقوام ایرانی که در سواحل دریای ارومیه ساکن بودند
زرو:گیاه برگ زبر
زریا:دریا
زریان:باد جنوب
زریبار:نام دریاچه ای در مریوان
زریوان:دریا بان
زمناکو: کوهی در اطراف حلبچه
زورار:جریان تند اب/پر اب
زوران:نوعی کشتی باستانی کردی
زه به ر:بهره
زه واره:نام برادر رستم دستان
زیبا:قشنگ
زیره ک:دانا/هوشیار/ نام خواننده بزرگ کرد
زین:معشوقه مه م
ژیوار:کنار /حاشیه
ژاله:نام گلی
ژالان:گل ژاله
ژوان:میعاد گاه
ژاوه رو:نام منطقه ای در کردستان
ژیار:تمدن فرهنگ
ژیان:زندگی کردن/نام روزنامه دیگر پیره مرد
ژیلا:اسم دختر
ژیلوان:نام پسر کرد
ژین:حیات / زندگی
ژیلا:اسم دختران
ژیله مو:باقی مانده اتش در خاکستر
ژینا:زندگی
ژیوار:اسم کوه و منطقه ای در اورامانات
ژینه ر:راژیان
ژیر:دان
خاکسار:فروتن
خه شایار:فرمانروا
خورشید:افتاب
خوسره و:نام پادشاهی
خوشناو:سخا وتمند
خو گر:انیس
خونچه:غنچه
خه بات:مبارز/کوشا
خه را مان:با ناز رفتن
خه رمانه:هاله ماه
خه زال:تند وتیز
خه زه ل:برگ خزان
خه یال:وهم/خیال
خا تون:خانم
خسرو:نام پادشاهی
دادا:خواهر
دارا:ثروتمند
داوه ر:داور / قاضی
داژ یار:رزق و روزی
دایان:ماما
دریا:دریا/زیرک
دژار:قلعه
دلارا:معشوق/دلارا
دلارام:دلارام/اسوده
دلاوا:بخشنده
دیمن:دشت /صحرا
دیلان:نوعی رقص کری
دلبهر:دلبر
دل پاک:یکرنگ
دلخوش:دل خوش
دلدار:عاشق/شجاع / زنده دل
دلزار:دلزار
دلروبا:دلربا
دلشاد:خوشحال
دلکه ش:دلکش
دلگیر:محبوب
دلنیا:اطمینان
دلنه واز:دلنواز
دلوفان:مهربان
دله ناز:دلناز
دلیر:شجاع
دورنا:نام پرنده ای بسیار زیبا
دمان:کشتزار
دلان:صاحب دل
ده ریا:بحر
ده لیا:دریا
دیاری:هدیه
دیانا:معبدی که خرابه های ان هنوز در شهر کرد نشین کنگاور مو جود است
دینا:پسندیده
دیوا:تارا
جمشید:از اسامی باستان
جوان:زیبا:خوشکل
چالاک:چابک
چا و گش:چشم روشن
چاوکال:چشمی که مایل به ابی باشد
چاویار:ناظر/نگهبان
چر کو:جنگل انبوه/کوه جنگلی
چرو:جوانه درخت/شکوفه برگ
چریکه:صدای خوش/صدای رسا
چنار:درختی است جنگلی
چه له:زیبا
چنوور:نام گلی
چه مه ن:سبزه زار
چیا:کو هستان
چیاکو:کوهی کوچک
تابان:تابنده
تافگه:ابشار
تارا:پارچه نازک سر عروس
تاسا:ارزو مند
تا لا:بخت و اقبال
تامان:دیواری از جو انه تنیده شده
تاویار:اتشبان
توانا:قادر/توانا
تروسکه:جرقه
تریفه:شعله/تابش ماه
تریشه:تابش ماه
تلیا:اسوده
ته نها:تنها/تک/یگانه
توانا:توانا/ قدرتمند
توتیا:تر بیت شده/دست اموز
توران:دام بان
توروس:نام کوهی در کردستان ترکیه
توشه:زاد سفر/توشه سفر
ته رانه:اواز
ته رسا:معشو قه معروف شیخ صنعا
ته بار:دودمان
ته رو:درختی جنگلی
ته نا:اسوده
ته ما:امید/منتظر
ته ناز:نازنین/با کرشمه
ته وا:امید
ته وار:شا ه باز
ته وال:پرنده
تیبا:اهو
تیرداد:از سرداران دوره ماد
تیراو:سیراب:شاداب
تیروژ:افتاب
تیناب:رویا
تینا:گل
تیما:جلگه دشت
تیشک:ذرات نور خورشید
پارسا:پرهیزکار
پاکدل:پرهیزگار
پاکرو:خوش رفتار
پا کناو:خوش نام/مورد احترام
پا کیزان:پاکیزه ها
پر بار:پر میوه/ پر ثمر
پر دل:با جرات
پر سا:جویا/سایل
پر شنگ:اشعه خورشید/پرتو
پرو سکه:جرقه
پژال:جوانه نازک
پژان:پخش کننده
پشتیار:حامی
پوشین:سر زمینی که پر از گیاه خشک باشد
پویا:دونده/رونده
پویان:پوییدن
پوین:مرغ کاکل دار
پویه:تاج سر هد هد
په پوک:بی نوا
په پوله:پروانه
په ردیس:بهشت
په ردیکا:نامی در ماد باستان
په رژان:فراغت/مشغولیت
په رژین:پر چین/مرزی که با گل و گیاه درست کنند
په ر وین:ثریا
په روا:نترس/پروا
په روان:نام شهری
په روانه:پروانه
په رویز:نام شاه ساسانی
په ره نگ:فروغ/گوشواره
په ری:فرشته
پریسا:مانند پری/پری مانند
پریشاد:پریشاد
په ریناز:زیبا مانند پری
په شوک:اشفتگی/پریشان
په یمان:از ته دل گریه کردن یا خندیدن
پژمان
پیشرو:جلو دار
په یام:خبر /پیغام
پیروت:مرشد
پیشکه و:مترقی
پیشه وا:امام/رهبر
بابان:خاندان/یکی از خاندان معروف
بابونه:گیاهی بهاری با بوی خوش
بابه ت:روا/شایسته/متناسب
بابه ک:نژاد/تیره
با به ک:امین/استوار
بابه کان:لقب اردشیر
با تینوک:گل سرخ
با جیلان:باژ یلان/عشیر ه از کردها
باخان:با غها
بارام:ستاره مریخ/یکی ز شاهان ماد
بارزان:ایل / منطقه ای از کردستان
بارمان:نام پهلوانی تورانی
با ریسان:قبیله ای از کردهای کو هستان
بازان:به زرتشتی که مسلمان شده گفته می شود
بازوه ر:پر نده ای است
بازیار:بازپرس/باز دارنده
بازیان:نام محلی در کر دستان
باژ یلان:باجیلان/نام قبیله ای از کردها
با ستینک:غنچه گل تازه شکفته
با سکار:قدرتمند
با شوان:نام کوهی در بانه
با شار:مقاومت
با لا به رز:بلند قد
با له وان:نو عی پرنده شکاری
بامشاد:یکی از نوادگان در بار سا سانی
باوه ر:مرز بین دو مزرعه/جویبار مو قتی
با وه ند:اصیل
با وین:یکی از قبایل کرد
باهور:باد سخت
برزو:دلیر
بر وا:باور/تصدیق
بروسکه:جرقه
بریقه:شوق
بر یوان:نام یکی از قبایل کرد خراسان
بز وین:محرک
بژ وار:سر سبز
بژ ول:مژده/مژدگانی
بژ وین:سر سبز/سبزه زار
بژیو:قوت / روزی
بنتا:نو نهال
بنو شه:بنفشه
بوار:محل عبور در رود خانه
بوبان:نام منطقه ای در کردستان
بوروا:باور /تصدیق
بوژان:رشد کردن
بو ژانه:گل خوشرنگ که بوی خوشی ندارد
بو نخوش:خو شبو
به هار:عروس
به بیونه:با بونه
به تاو:روان / سریع
به تین:با قدرت/نیرومند
به خته ور:خوشبخت
به ختیار:صاحب اقبال
به خشا:بخشنده
به خشین:بخشیدن
به رام:خوشبو
به رامه:خوشبو
بر وا:یقین/ایمان/ باور
به رتاو:افتاب
به ردل:محبوب/عزیز/صبحانه
به ر زان:بلندیها/نام قبیله ای در کردستان
به رزاو:ابشار/مد دریا
به رزو:شکوه و عظمت
به رزه ک:سکو/جای بلند
به رزین:منبر/نام یکی از رهبران
به رکو:تو شه و زاد/نقطه مقابل پاشکو
به روار:کوهستانی در منطقه کردستان
به رهه م:میوه/ثمر
به ریز:ارجمند
به ژوار:نوعی درخت سخت
به ستام:نام دهی در کردستان
به ستو ره:جویبار
به سوز:شاد/خوشحال
به فران:پاک /سفید مانند برف
به فراو:جویی که از ذوب شدن برف درست شده
به فرین:پر برف/برف مانند
به فه ر:مبارک/برف
به لار:طناز
به لین:قول /وعده
به نا:گیاهی خوردنی
به ناز:نازه نین/طناز
به ناو:معروف/مشهور
به نه وش:گل بنفشه
به هار:بهار
به هرام:ستاره مریخ/یکی از شاهان ماد
به هرک:دریاچه
به هارات:گیاهی خوشبو
به همه ن:از اسامی باستانی/فرشته ای در ایین زرتشت
به هه شت:فردوس
به هیز:قوی / پر توان
به یان:سپیده دم
به یبوون:نام گلی
به ینه ت:وفا/عهد
بی تا:بی همتا/نمونه
بیتاوان:بیگناه
بیژه ن:نام پهلوانی معروف/ترانه خوان
بیساران:نام روستایی در کردستان
بیستون:کوهی معروف در کرمانشاه
بیسو:بی گمان
بیشو:بی اندا زه
بیکه س:تنها/بی کس
بیهزاد:از نژاد خوب
ئابا:پدران/اجداد
ئابتین:نام پدر فریدون
ئابرا:برادر بزرگ
ئابیستا:ئه ویستا/کتاب اسمانی زرتشت
ئاپولو:خدای هنر در ایران باستان
ئاتبین:نام پدر فریدون
ئاترو:اتشین
ئاتروپات:نام سرداری در زمان حمله اسکندر
ئاتروسا:مانند اتش
ئاتلیا:نام یکی از شهرهای ماد باستان
ئاتور:اتش
ئاتوربان:اتشبان
ئاتوسا:نام یکی از شاهزادگان کرد ماتیانی در سال ۷۱۶ قبل از میلاد
ئاتوی:نام یکی از سرداران ماد
ئاته ر:اتش
ئادان:زمین حاصلخیز
ئادو:خدای باد در ایران باستان
ئاده م:انسان خوب
ئارا:ارایش
ئاراد:نام فرشته ای است در کیش زرتشت
ئارارات:کوهی از سلسله جبال زاگرس
ئاراز:اشک چشم/یکی از سرداران کرد زعفرانلو/رودخانه ای بین شوروی و ایران
ئارازیاش:نام شهری باستانی
ئاراس :ئاراز
ئاراسپاس:از بزرگان ماد و نگهبان معبد پانته آ
ئاراسته:ارایش شده چیزی را به کسی متوجه کردن
ئاراسته:زیبا
ئارام:ارام/ارامش
ئارامیش:ابریشم
ئاران:دشت وسیع/منطقه ای در اذربایجان شوروی/نام منطقه ای باستانی
ئارباس:کورد/لقبی است که یونانیان به کیقباد دادند
ئارباکو:از سرداران ماد
ئارخه یان:مطمئن اسوده
ئاردا:نام فرشتهای در ایین زرتشت
ئاردو:از اسامی باستانی ایرانیان
ئاردهلان:نام سابق ولایت کردستان
ئارده و:په پوله
ئارزو:ارزو
ئارش:پسر اروین از شاهزادگان کیانی/ارش کمانگیر معروف/معنا
ئارشام:ارشام از بزرگان ماد
ئارشو:نام یکی از سرداران ماد
ئارشین:پهلوان باستانی
ئارمان:هدف ارمان
ئارمین:نام پسر کیقباد/ارام گرفتن
ئارمینا:ئارمین
ئارنا:اریایی نژاد
ئاروا:فرشته ای از ایین زرتشت
ئاروان:زاد سفر/توشه/اذوقه
ئاروین:ازمون/تجربه از شاهزادگان کیان
ئاره به با:نام کوهی معروف در بانه
ئاره ز و :ارزو
ئاریا:اقوام سفید پوست
ئاریارات:نام پادشاه باستانی
ئاریاس:نام یکی از فر مانروایان ماد
ئاریام:ایرانی اریا
ئاریان:اریایی ها/نام روستایی
ئاریو برزین:سردار دلیر کرد که در برابر یورش اسکندر مدتها پایداری کرد
ئاریتما:نام یکی از سرداران ماد
ئاریز:کوهی است در اطراف سنندج/نام گلی
ئارین:نژاد هند و ارو پایی
ئارینا:نژاد اریا
ئازا:نترس
ئازاد:وارسته
ئازاده:اصیل /وارسته
ئازادان:نام یکی از بزرگان دوره ساسانی
ئازر:نام قدیمی کوهستان ساسون در ترکیه
ئازرم:حیا / شرم
ئازور:کوهی در اطراف در یاچه وان ترکیه که اکنون ساسون نام دارد
ئازیتا:دختر پادشاه ماد/مادر کورش
ئازین:زینت
ئاژال:سبزه/ گیاه
ئاژه نگ:نام درختی
ئاژین:ریز/روان ساختن
ئاسا:ساده / معمولی/مانند
ئاسالان:بهاران
ئاسایش:راحتی
ئاسک:اهو/اسکه
ئاسکول:غزال
ئاسکه:اهو
ئاسکی:اهو
ئاسو:افق
