♘امیرحسین♞
♘ مدیریت انجمن اسب ایران ♞
صدا در بلندگو مىپيچد: «... حالا دور ميدان قدم بروند. زيبايىهاى خودشان را به رخ بكشند. دور ميدان طبق دستور سركلانتر. دورميدان بگرديد، قدم برويد. زيبايىهاى خودتان را به نمايش بگذاريد. حركت ها را نشان دهيد. خسته نشويد. پدران گلههاى اسب ايرانى، زيبايى خودتان را به رخ بكشيد و در انتظار بازنگرىهاى قاضى القضات باشيد.»
اسبها دورميدان يورتمه مىروند و بعد با آهنگ، قدم رو حركت مىكنند. چند دقيقه در وسط ميدان مىايستند و بعد به كنار ميدان مىآيند. آهنگى با ضربآهنگ تند در بلند گو پخش مىشود و مجرى برنده ها را اعلام مىكند: «پدراول و پسر دوم. برنده هاى ما در بخش زيباترين نريانهاى اصيل "پازن" و "زلزله" هستند.»
هفته گذشته، اولين دور مسابقات انتخاب زيباترين اسبهاى اصيل ايرانى درباشگاه اسب سوارى نوروزآباد تهران برگزار شد.
در اين مسابقات ۶۷ اسب ازجمله آزاليا، رودابه، راحيل، سو سو، رستم، خسرو، سمنگان، طغرل، خسرو پرويز، پازن، حافظ، خيام و خجسته از استانهاى مختلف ايران شركت كرده بودند تا زيباترين آنها انتخاب شوند.
مسابقات در دو رسته «اسبهاى اصيل ايرانى» و «اسبهاى ايرانى»، و در دو بخش ماديانها و نريانها برگزار شد. و در نهايت نريانهاى پازن و خجسته و ماديانهاى سمنگان و سوسو برنده شدند.
اسب اصیل ایرانی به اسبی گفته می شود که نژاد و رگههای پدری و مادریش ایرانی باشد و اسبهای ایرانی، اسبهایی هستند که یک ریشه آنها غیر ایرانی است.
اميراصلانى، مسئول برگزارى مسابقه مىگويد: «در مسابقات زيبايى، بخشى از مهمترين اسبهاى ايران شركت كرده بودند. به خصوص در بخش نريانها، اسبهاى زيبايى مثل پازن و خجسته حضور داشتند كه اسبهاى فوق العادهاى هستند. به خصوص خجسته كه همه چيزش كامل است؛ اسب قشنگى است. صورت نازى دارد و از نظر اخلاقى هم خيلى خوب و آرام است و به طور كلى، خيلى "آقا" است.»
اميراصلانى خود از ۱۸ سالگى سواركارى و از ۲۰ سال پيش پرورش اسب را شروع كرده و در حال حاضر يكى از مهم ترين پرورش دهندهها و باشگاه داران اسب در ايران است.
او مىگويد:« پرورش اسبهاى زيبا و كشش (جفت گيرى) از اين اسبها يك صنعت مهم است كه در ايران به تازگى جدى گرفته شده است.»
البته جوايز مسابقه زيبايى تنها به صورت نمادین يك نشان و آويز بود كه به اسبهاى برنده اعطا مى شد. اما حضور درمسابقات زيبايى و كسب مقام مىتواند امتيازهاى ويژهاى را به همراه داشته باشد.
مهندس بهروز نهايى كه چين های چهره و موهاى سفيدش نشان از گذر سن دارد و به گفته خود بيش از ۴۰ سال است در زمينه پرورش اسب فعاليت كرده، برگزارى شو را باعث «حفظ نژاد» اسبهاى مناطق مختلف ايران مىداند.
او كه به گفته خود كلنگ ساخت اصطبلش را زودتر از خانه خود زده، مىگويد: «برگزارى نمايش و مسابقه زيبايى براى حفظ و رسيدگى به نژادهاى اصيل مثل تركمن، اسبچه خزر، كرد، عرب و نژادهاى ديگر كمك بسيارى مىكند و مىتواند باعث شود كه پرورش دهنده ها بهترين اسب ها را شناسايى كنند و بازارخريد، فروش و كشش (جفت گيرى) از بهترين اسبها رونق بگيرد.»
سر و گردن و دست و پا
مسابقات انتخاب زيباترين اسبها مانند تمام نمايشهاى زيبايى شرايط خاص خود را دارد و بايد به روش خاصى برگزار شود.
بهرام خيرخواه، سركلانتر ميدان مسابقات زيبايى است. او مجرى اصلى مسابقه درميدان است. يعنى اجازه ورود اسبها را به ميدان مىدهد و كمك مىكند تا قاضى، داورى را انجام دهد.
او مىگويد: «اسب ها بايد بعد از اعلام، وارد ميدان شوند. طبق درخواست قاضى مسابقه قدم بزنند، حركتهاى مختلف داشته باشند و چند ثانيه بدون حركت در وسط ميدان بايستند تا قاضى به خوبى آنها را تماشا کند و بعد به آنها نمره دهد.»
او مىگويد: «طبق قوانين، داور با توجه به سر و گردن، دست و پا، بدن و حركت اسبها، به آنها امتياز مىدهد و بعد با جمع بندى بهترين اسب را انتخاب مىكند.»
اسب ها رژیم میگیرند
همان طور كه آدم ها براى زيبايى بايد اقدامات ويژه اى را انجام دهند، مثل رژيم درست غذايى، اسبها هم براى زيبايى بايد تحت مراقبت و تربيت ويژه قرار بگيرند.
جلال حاجى زاده، مربى و تربيت دهنده اسب مىگويد: «اسبها درست مثل يك بچه، دايم نياز به تر و خشك كردن و توجه دارند. بايد شرايط محيطى خوبى داشته باشند و مراقبت از آن ها را بايد از دوره جنينى شروع كرد. تغذيه يك اسب خيلى مهم است. بايد حداقل ماهى ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان هزينه تغذيه و ويتامين اسب كرد تا قهرمان شود.»
او مىگويد: «اگر مىخواهيد اسبتان قهرمان شود اول بايد از يك نژاد خوب باشد و براى آن برنامه داشته باشيد. روزى حداقل پنج ساعت بايد آن را تمرين دهيد.»
به گفته حاجى زاده، اسبى زيبا محسوب مىشود كه «پيشانى هلالى شكل، پوزهاى كشيده، كلهاى كوچك، گردنى كشيده، كپلی پر، دست و پاى بلند و دمى برگردان داشته باشد و كمى هم چاق باشد تا بدنش بهتر نشان داده شود.»
البته اگر همه شرايط براى اسب مهيا باشد و رسيدگى هاى ويژه اى هم از آن انجام شده باشد اسب مى تواند با اميد وارد ميدان مسابقات زيبايى شود.
درست مثل «خجسته»، اسبى با صورت زيبا، بدنى خاكسترى با خال هاى سفيد و دمى سفيد و برگردان كه بعد از وارد شدن به ميدان، رتبه اول را در رسته زيباترين اسب ايرانى به دست آورد. او مادرش ايرانى و پدرش اسبى مصرى است با نام «مبارك».
فرهاد رئيسى، يكى از مربيان اين اسب مىگويد: «ماشاالله، خجسته خيلى خوب است. از همان ابتدا مى دانستيم كه او انتخاب مىشود. خجسته هم نژاد خوبى دارد هم تغذيه عالى و هميشه هم پنج، شش نفر مراقبش هستند.» رئيسى مىگويد:«خجسته درست مثل ثروتمند ها زندگى مىكند.»
اما به جز زيبايى اسب، «هندل كننده» يا كسى كه اسب را براى نمايش به داخل ميدان مىآورد هم در كسب عنوان او اهميت ويژه اى دارد. اهميتى كه در ايران توجه چندانى به آن نشده است و در اين زمينه افراد كمى فعالیت دارند. به شكلى كه در مسابقات زيبايى، بخش زيادى از اسب ها يا توسط پرورش دهندگان به ميدان مىآمدند و يا توسط معدود افرادى كه اين كار را در ايران بلد هستند.
هيلدا بنجامين، يكى از كسانى است كه برای نمايش اسب، آموزش ديده است. او در مسابقات زيبايى مهم ترين هندل كننده اسب بود و اسب های مختلفی را به میدان آورد.
هيلدا مىگويد: «هندل كننده ها در اصل تمام تلاشی را که مربى ها و پرورش دهنده ها در طول ماه ها و سال ها برای پرورش و تربیت اسب كشيده اند، نمايش مىگذارند.»
او مىگويد: « هندل كننده ها بايد بتوانند اسب ها را خوب حركت دهند. آن ها را سر حال و آماده به ميدان بياورند و كارى كنند زيبایی اسب به بهترين شكل ممكن ديده شوند و توجه داور و همه را به خود جلب كند.»
بازار خريد اسبهايى كه در مسابقات زيبايى شركت مىكنند و به رتبه مىرسند داغ است و این اسب ها، معمولا از قيمتهاى بالايى هم نسبت به ديگر اسب ها برخوردار هستند.
به طور كلى اسبهاى اصيل ايرانى و اسبهاى ايرانى در بازار معاملات اسب، بسته به نوع نژاد و وضعيت فيزيكى و جسمانى بين ۵ تا ۴۰ ميليون تومان قيمت دارند.
البته در بازار معاملات گاهى افرادى هم هستند كه حاضرند تا ۵۰ ميليون تومان براى يك اسب با ويژگى هاى خوب پرداخت كنند. اما معمولا دارندگان اين اسبها در فكر فروش نيستند.
سعيد بيگ، مالك پازن كه در يزد يك باشگاه پرورش با ۱۵ راس اسب دارد بعد از پيروزى اسب خود مىگويد: « پازن درست مثل يكى از اعضا خانواده ام است. هيچ وقت قصد فروش آن را ندارم و هيچ قيمتى هم نمى توان روى آن گذاشت. او روزى قهرمان مسابقات كورس بود و حالا هم كه سنش كمى بالا رفته يكى از مهم سیلمیهای(اسبى كه براى كشش و جفت گيرى استفاده مى شود) در باشگاه من است.»
اما يكى از مهم ترين دلايل برگزارى مسابقه و نمايش اسبهاى زيبا، رونق بازار خريد و فروش و كشش است. حضور اسب هاى اصيل ايرانى و اسب هاى ايرانى خيلى از كسانى را كه براى تماشا آمده اند و در اصطلاح خود «اسب باز» و « عشق اسب» هستند را وسوسه مىكند.
يكى از كسانى كه با دشداشهاى سفيد در جايگاه تماشاچيان نشسته است مىگويد دوست دارد در صورت ديدن يك اسب نژاده، تا سقف ۲۰ ميليون هم تومان پول پرداخت كند.
«قيمت اسب هم مثل خيلى از چيزهاى ديگر مثلا خانه و زمين طى چند سال گذشته به خصوص از زمان رونق گرفتن بازار اسبها در ايران چند برابر شده است. اسبىكه شما دو سال پيش مىتوانستى ۲۰ میليون بخريد حالا ۳۰، ۴۰ ميليون تومان شده است.»
او مىگويد: «اسب داشتن و پرورش اسب يك سرگرمى گران است كه تنها افراد خاص مى توانند دنبال آن بروند.»
البته گروهى از جوانان هم هستند كه فارغ از پر هزينه بودن پرورش و نگهدارى اسب ها و تنها براى آن چه خود علاقه و شور و هيجان مىدانند دوست دارند به اين دنيا وارد شوند.
گرچه پرورش و نگهداری اسب، تفریح گران و پرخرجی به نظر می رسد، اما جوانانی هم هستند که سعی میکنند با حضور در باشگاههای پرورش و سوار کاری خود را وارد این دنیا کنند تا در صورت ممکن روزی اسبی خریداری کرده و کار خود را گسترش دهند.
در بین تماشاچیان مسابقات زیبایی تهران جوان هایی با این طرز فکر وجود داشتند مثل مهدی حسنی ۲۳ ساله که عشق اسب است.
او از یزد به همراه شش نفر از دوستانش از باشگاه رفیعی به تهران آمده و در بین تماشاچیان نشسته است. حسنی میگوید: « دو سال است که سوارکاری را شروع کرده ام و تاکنون توانسته ام با کمک خانواده و كار کردن چهار میلیون تومان پول جمع کنم و یک اسب بخرم به نام حافظ.»
مهدی آرزویش این است که روزی یک از بزرگ ترین پرورش دهندگان اسب کشور باشد و بتواند زیباترین و سریع ترین اسب های کشور را در اختیار داشته باشد.
از مجله زیگزاگ
اسبها دورميدان يورتمه مىروند و بعد با آهنگ، قدم رو حركت مىكنند. چند دقيقه در وسط ميدان مىايستند و بعد به كنار ميدان مىآيند. آهنگى با ضربآهنگ تند در بلند گو پخش مىشود و مجرى برنده ها را اعلام مىكند: «پدراول و پسر دوم. برنده هاى ما در بخش زيباترين نريانهاى اصيل "پازن" و "زلزله" هستند.»
هفته گذشته، اولين دور مسابقات انتخاب زيباترين اسبهاى اصيل ايرانى درباشگاه اسب سوارى نوروزآباد تهران برگزار شد.
در اين مسابقات ۶۷ اسب ازجمله آزاليا، رودابه، راحيل، سو سو، رستم، خسرو، سمنگان، طغرل، خسرو پرويز، پازن، حافظ، خيام و خجسته از استانهاى مختلف ايران شركت كرده بودند تا زيباترين آنها انتخاب شوند.
مسابقات در دو رسته «اسبهاى اصيل ايرانى» و «اسبهاى ايرانى»، و در دو بخش ماديانها و نريانها برگزار شد. و در نهايت نريانهاى پازن و خجسته و ماديانهاى سمنگان و سوسو برنده شدند.
اسب اصیل ایرانی به اسبی گفته می شود که نژاد و رگههای پدری و مادریش ایرانی باشد و اسبهای ایرانی، اسبهایی هستند که یک ریشه آنها غیر ایرانی است.
اميراصلانى، مسئول برگزارى مسابقه مىگويد: «در مسابقات زيبايى، بخشى از مهمترين اسبهاى ايران شركت كرده بودند. به خصوص در بخش نريانها، اسبهاى زيبايى مثل پازن و خجسته حضور داشتند كه اسبهاى فوق العادهاى هستند. به خصوص خجسته كه همه چيزش كامل است؛ اسب قشنگى است. صورت نازى دارد و از نظر اخلاقى هم خيلى خوب و آرام است و به طور كلى، خيلى "آقا" است.»
اميراصلانى خود از ۱۸ سالگى سواركارى و از ۲۰ سال پيش پرورش اسب را شروع كرده و در حال حاضر يكى از مهم ترين پرورش دهندهها و باشگاه داران اسب در ايران است.
او مىگويد:« پرورش اسبهاى زيبا و كشش (جفت گيرى) از اين اسبها يك صنعت مهم است كه در ايران به تازگى جدى گرفته شده است.»
البته جوايز مسابقه زيبايى تنها به صورت نمادین يك نشان و آويز بود كه به اسبهاى برنده اعطا مى شد. اما حضور درمسابقات زيبايى و كسب مقام مىتواند امتيازهاى ويژهاى را به همراه داشته باشد.
مهندس بهروز نهايى كه چين های چهره و موهاى سفيدش نشان از گذر سن دارد و به گفته خود بيش از ۴۰ سال است در زمينه پرورش اسب فعاليت كرده، برگزارى شو را باعث «حفظ نژاد» اسبهاى مناطق مختلف ايران مىداند.
او كه به گفته خود كلنگ ساخت اصطبلش را زودتر از خانه خود زده، مىگويد: «برگزارى نمايش و مسابقه زيبايى براى حفظ و رسيدگى به نژادهاى اصيل مثل تركمن، اسبچه خزر، كرد، عرب و نژادهاى ديگر كمك بسيارى مىكند و مىتواند باعث شود كه پرورش دهنده ها بهترين اسب ها را شناسايى كنند و بازارخريد، فروش و كشش (جفت گيرى) از بهترين اسبها رونق بگيرد.»
سر و گردن و دست و پا
مسابقات انتخاب زيباترين اسبها مانند تمام نمايشهاى زيبايى شرايط خاص خود را دارد و بايد به روش خاصى برگزار شود.
بهرام خيرخواه، سركلانتر ميدان مسابقات زيبايى است. او مجرى اصلى مسابقه درميدان است. يعنى اجازه ورود اسبها را به ميدان مىدهد و كمك مىكند تا قاضى، داورى را انجام دهد.
او مىگويد: «اسب ها بايد بعد از اعلام، وارد ميدان شوند. طبق درخواست قاضى مسابقه قدم بزنند، حركتهاى مختلف داشته باشند و چند ثانيه بدون حركت در وسط ميدان بايستند تا قاضى به خوبى آنها را تماشا کند و بعد به آنها نمره دهد.»
او مىگويد: «طبق قوانين، داور با توجه به سر و گردن، دست و پا، بدن و حركت اسبها، به آنها امتياز مىدهد و بعد با جمع بندى بهترين اسب را انتخاب مىكند.»
اسب ها رژیم میگیرند
همان طور كه آدم ها براى زيبايى بايد اقدامات ويژه اى را انجام دهند، مثل رژيم درست غذايى، اسبها هم براى زيبايى بايد تحت مراقبت و تربيت ويژه قرار بگيرند.
جلال حاجى زاده، مربى و تربيت دهنده اسب مىگويد: «اسبها درست مثل يك بچه، دايم نياز به تر و خشك كردن و توجه دارند. بايد شرايط محيطى خوبى داشته باشند و مراقبت از آن ها را بايد از دوره جنينى شروع كرد. تغذيه يك اسب خيلى مهم است. بايد حداقل ماهى ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان هزينه تغذيه و ويتامين اسب كرد تا قهرمان شود.»
او مىگويد: «اگر مىخواهيد اسبتان قهرمان شود اول بايد از يك نژاد خوب باشد و براى آن برنامه داشته باشيد. روزى حداقل پنج ساعت بايد آن را تمرين دهيد.»
به گفته حاجى زاده، اسبى زيبا محسوب مىشود كه «پيشانى هلالى شكل، پوزهاى كشيده، كلهاى كوچك، گردنى كشيده، كپلی پر، دست و پاى بلند و دمى برگردان داشته باشد و كمى هم چاق باشد تا بدنش بهتر نشان داده شود.»
البته اگر همه شرايط براى اسب مهيا باشد و رسيدگى هاى ويژه اى هم از آن انجام شده باشد اسب مى تواند با اميد وارد ميدان مسابقات زيبايى شود.
درست مثل «خجسته»، اسبى با صورت زيبا، بدنى خاكسترى با خال هاى سفيد و دمى سفيد و برگردان كه بعد از وارد شدن به ميدان، رتبه اول را در رسته زيباترين اسب ايرانى به دست آورد. او مادرش ايرانى و پدرش اسبى مصرى است با نام «مبارك».
فرهاد رئيسى، يكى از مربيان اين اسب مىگويد: «ماشاالله، خجسته خيلى خوب است. از همان ابتدا مى دانستيم كه او انتخاب مىشود. خجسته هم نژاد خوبى دارد هم تغذيه عالى و هميشه هم پنج، شش نفر مراقبش هستند.» رئيسى مىگويد:«خجسته درست مثل ثروتمند ها زندگى مىكند.»
اما به جز زيبايى اسب، «هندل كننده» يا كسى كه اسب را براى نمايش به داخل ميدان مىآورد هم در كسب عنوان او اهميت ويژه اى دارد. اهميتى كه در ايران توجه چندانى به آن نشده است و در اين زمينه افراد كمى فعالیت دارند. به شكلى كه در مسابقات زيبايى، بخش زيادى از اسب ها يا توسط پرورش دهندگان به ميدان مىآمدند و يا توسط معدود افرادى كه اين كار را در ايران بلد هستند.
هيلدا بنجامين، يكى از كسانى است كه برای نمايش اسب، آموزش ديده است. او در مسابقات زيبايى مهم ترين هندل كننده اسب بود و اسب های مختلفی را به میدان آورد.
هيلدا مىگويد: «هندل كننده ها در اصل تمام تلاشی را که مربى ها و پرورش دهنده ها در طول ماه ها و سال ها برای پرورش و تربیت اسب كشيده اند، نمايش مىگذارند.»
او مىگويد: « هندل كننده ها بايد بتوانند اسب ها را خوب حركت دهند. آن ها را سر حال و آماده به ميدان بياورند و كارى كنند زيبایی اسب به بهترين شكل ممكن ديده شوند و توجه داور و همه را به خود جلب كند.»
بازار خريد اسبهايى كه در مسابقات زيبايى شركت مىكنند و به رتبه مىرسند داغ است و این اسب ها، معمولا از قيمتهاى بالايى هم نسبت به ديگر اسب ها برخوردار هستند.
به طور كلى اسبهاى اصيل ايرانى و اسبهاى ايرانى در بازار معاملات اسب، بسته به نوع نژاد و وضعيت فيزيكى و جسمانى بين ۵ تا ۴۰ ميليون تومان قيمت دارند.
البته در بازار معاملات گاهى افرادى هم هستند كه حاضرند تا ۵۰ ميليون تومان براى يك اسب با ويژگى هاى خوب پرداخت كنند. اما معمولا دارندگان اين اسبها در فكر فروش نيستند.
سعيد بيگ، مالك پازن كه در يزد يك باشگاه پرورش با ۱۵ راس اسب دارد بعد از پيروزى اسب خود مىگويد: « پازن درست مثل يكى از اعضا خانواده ام است. هيچ وقت قصد فروش آن را ندارم و هيچ قيمتى هم نمى توان روى آن گذاشت. او روزى قهرمان مسابقات كورس بود و حالا هم كه سنش كمى بالا رفته يكى از مهم سیلمیهای(اسبى كه براى كشش و جفت گيرى استفاده مى شود) در باشگاه من است.»
اما يكى از مهم ترين دلايل برگزارى مسابقه و نمايش اسبهاى زيبا، رونق بازار خريد و فروش و كشش است. حضور اسب هاى اصيل ايرانى و اسب هاى ايرانى خيلى از كسانى را كه براى تماشا آمده اند و در اصطلاح خود «اسب باز» و « عشق اسب» هستند را وسوسه مىكند.
يكى از كسانى كه با دشداشهاى سفيد در جايگاه تماشاچيان نشسته است مىگويد دوست دارد در صورت ديدن يك اسب نژاده، تا سقف ۲۰ ميليون هم تومان پول پرداخت كند.
«قيمت اسب هم مثل خيلى از چيزهاى ديگر مثلا خانه و زمين طى چند سال گذشته به خصوص از زمان رونق گرفتن بازار اسبها در ايران چند برابر شده است. اسبىكه شما دو سال پيش مىتوانستى ۲۰ میليون بخريد حالا ۳۰، ۴۰ ميليون تومان شده است.»
او مىگويد: «اسب داشتن و پرورش اسب يك سرگرمى گران است كه تنها افراد خاص مى توانند دنبال آن بروند.»
البته گروهى از جوانان هم هستند كه فارغ از پر هزينه بودن پرورش و نگهدارى اسب ها و تنها براى آن چه خود علاقه و شور و هيجان مىدانند دوست دارند به اين دنيا وارد شوند.
گرچه پرورش و نگهداری اسب، تفریح گران و پرخرجی به نظر می رسد، اما جوانانی هم هستند که سعی میکنند با حضور در باشگاههای پرورش و سوار کاری خود را وارد این دنیا کنند تا در صورت ممکن روزی اسبی خریداری کرده و کار خود را گسترش دهند.
در بین تماشاچیان مسابقات زیبایی تهران جوان هایی با این طرز فکر وجود داشتند مثل مهدی حسنی ۲۳ ساله که عشق اسب است.
او از یزد به همراه شش نفر از دوستانش از باشگاه رفیعی به تهران آمده و در بین تماشاچیان نشسته است. حسنی میگوید: « دو سال است که سوارکاری را شروع کرده ام و تاکنون توانسته ام با کمک خانواده و كار کردن چهار میلیون تومان پول جمع کنم و یک اسب بخرم به نام حافظ.»
مهدی آرزویش این است که روزی یک از بزرگ ترین پرورش دهندگان اسب کشور باشد و بتواند زیباترین و سریع ترین اسب های کشور را در اختیار داشته باشد.
از مجله زیگزاگ