کولیک یا(دل درد)در اسب؟

[ناشناس]

کولیک یکی از شایعترین عارضه ها در اسب محسوب میشه.وهمه ساله تعدادی اسب به این سبب تلف میشن.تشخییص سریع کولیک در نجات حیوان بسیار موثر است. کولیک دلایل مختلی دارد از اختلالات دستگاه گوارش دستگاه ادراری تناسلی تا دلایل عصبی مشکلات گوارشی شامل :1الودگیهای انگلی 2 انباشتگی 3 عفونتها مثل پریتونیت 4 جابجایی و تلسکوپی شدن رودها و.......... مشکلات دستگاه ادراری مثل سنگ مثانه و....... دلایل عصببی که معمولا ریشه در عادات بد حیوان دارد. علایم : 1 غلط زدن که نشانه ان اسیب پوست در ناحیه برامدگیهای استخوان لگن درطرفین 2 لگد زدن به شکم 3 نگاه کردن به پهلوها و نشانه های دیگر مثل : 1افزایش تنفس 2 افزایش ضربان {ضربان بالای 80 نشا نه عدم سلامت است } 4 تغییر در صداهای گوارشی 5 تغیر رنگ مخاطات {لثه سالم صورتی است} 6 اگر با انگشت لثه حیوان را فشار دهیم برگشتن رنگ لثه به حالت نرمال بیشتر از دو ثانیه طول میکشد. کمکهای اولیه : از غلط زدن حیوان جلوگیری کنید چون احتمال اسیب زدن به خودش هست. در صورت امکان حیوان را راه ببرید اگر تا مراجعه به دامپزشک زمان طولالنی سپری میشود میتوانید با مشورت دکتر دامپزشک از داروهای ضد التهاب غیر استروییدی مثل فلونکسین مگلومین یا فنیل بوتازون ..... استفاده کنید. اما بزرگترین کمک تماس فوری با دکتر دامپزشک است

 

[kahar]

و چقدر مرگ اسبها دردناکه .من مردن اسب رو دیدم

من خود به چشم خویشتن دیدم که جانم می رود. :'(

 

[مونامور]

کولیک خیلی بده من اسبم گرفته یک بار. شب روز خواب نداشتیم تا خوب شد.
یکی دیگه از اسبهای باشگاه هم کولیک گرفت اون مرد من خودم با چشم دیدم که داشت نفس های اخر داره میکشه.
خیلی اسبه دوست داشتم چون با همان اسب سواری یاد گرفتم.
اسمش واشه بود عرب خالص هم بود.

 

[علی واحدی]

کولیک یکی از شایعترین عارضه ها در اسب محسوب میشه.وهمه ساله تعدادی اسب به این سبب تلف میشن.تشخییص سریع کولیک در نجات حیوان بسیار موثر است. کولیک دلایل مختلی دارد از اختلالات دستگاه گوارش دستگاه ادراری تناسلی تا دلایل عصبی مشکلات گوارشی شامل :1الودگیهای انگلی 2 انباشتگی 3 عفونتها مثل پریتونیت 4 جابجایی و تلسکوپی شدن رودها و.......... مشکلات دستگاه ادراری مثل سنگ مثانه و....... دلایل عصببی که معمولا ریشه در عادات بد حیوان دارد. علایم : 1 غلط زدن که نشانه ان اسیب پوست در ناحیه برامدگیهای استخوان لگن درطرفین 2 لگد زدن به شکم 3 نگاه کردن به پهلوها و نشانه های دیگر مثل : 1افزایش تنفس 2 افزایش ضربان {ضربان بالای 80 نشا نه عدم سلامت است } 4 تغییر در صداهای گوارشی 5 تغیر رنگ مخاطات {لثه سالم صورتی است} 6 اگر با انگشت لثه حیوان را فشار دهیم برگشتن رنگ لثه به حالت نرمال بیشتر از دو ثانیه طول میکشد. کمکهای اولیه : از غلط زدن حیوان جلوگیری کنید چون احتمال اسیب زدن به خودش هست. در صورت امکان حیوان را راه ببرید اگر تا مراجعه به دامپزشک زمان طولالنی سپری میشود میتوانید با مشورت دکتر دامپزشک از داروهای ضد التهاب غیر استروییدی مثل فلونکسین مگلومین یا فنیل بوتازون ..... استفاده کنید. اما بزرگترین کمک تماس فوری با دکتر دامپزشک است

با تشکر از معلومات و راهنمایی های شما سرور گرامی نکات زیر را جهت کامل نمودن اضافه نمودم.
ضربان اسب در حالت استراحت حدود 40 عدد در دقیقه(از60 عدد بیشتر غیر طبیعی) و تعداد تنفس بین 12 تا 16 میباشد و درجه حرارت بدن اسب 38 درجه سانتیگراد(نیم درجه بالا و یا پایین) میباشد و در حالت کولیک حاد ممکن است تعداد ضربان به 100 تا 120 برسد که در این حالت متاسفانه بعد از 5تا10 دقیقه تلف میگردد.در کولیکهای حاد که اسب بسیار ضعیف میشود ممکن است دیگر نتواند روی پا بایستد و عضلات ناحیه کفل و پاههای اسب تقریبا فلج میشود(بخاطر وجود زیاد اسید لاکتیک). اگر اسب به این حالت بیفتد سریعا باید به اسب 10 تا15 لیتر سرم رینگر و قندی داده شود. از تزریق داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی نیز نباید استفاده شود(البته قبل از آمدن دامپزشک چون علائم بیماری را ازبین میبرد). دادن روغن از طریق دهانی و با شلنگ مخصوص توصیه میگردد(البته کار حرفه ای بوده و دامپزشک باید انجام دهد). ((((((ضمنا اگر میخواهید اسبتان را به کولیک واکسینه کنید هر روز به اسبتان 2 کیلو هویج بدهید(برای وعده قبل از شام حدود ساعت 7 عصر))))). توصیه میکنم که هر روز اسبتان را از نظر تعداد تنفس و تعداد ضربان و درجه حرارت چک نمایید.
هویج یادتان نرود و اسبتان را بیمه هویج کنید.با تشکر و تقدیم احترام.

 

[علی واحدی]

کولیک خیلی بده من اسبم گرفته یک بار. شب روز خواب نداشتیم تا خوب شد.
یکی دیگه از اسبهای باشگاه هم کولیک گرفت اون مرد من خودم با چشم دیدم که داشت نفس های اخر داره میکشه.
خیلی اسبه دوست داشتم چون با همان اسب سواری یاد گرفتم.
اسمش واشه بود عرب خالص هم بود.

مونامور جان ازخبر مرگ واشه بسیار ناراحت شدم. بسیار اسب خوب و نجیب و دوست داشتنی بود و بسار مقاوم و رنگش که سیاه یا قره کهر سیر بود به زیبائیش میافزود و یکی از بهترین سیلمیهای عرب بود ولی متاسفانه گمنام و ناشناس.اگر عکسی از این اسب قهرمان داری ارسال کن که دوستان یکی از زیباترین اسبهای عرب ایرانی را ببینند. متاسفانه خودش را ندیدند. خدا روحش را شاد و آزاد نماید.

 

[saiRan]

منم ديدم وحشتناكه. من اسبسيو ديدم كه خيلي نمي شناختمش لي خيلي ناراحت شدم بابام كه از ناراحتيش جولو هم نيومد.

 

[saiRan]

منم ديدم وحشتناكه. من اسبسيو ديدم كه خيلي نمي شناختمش لي خيلي ناراحت شدم بابام كه از ناراحتيش جولو هم نيومد.

 

[ناشناس]

معمولا کره اسبهایی که تازه به دنیا میان بعد از 1الی2ماه کولیک میکنن واز بین میرن اما یک راه برای نجات کره هایی که به این درد دچار میشن وجود داره این راهو روش را یکی از دوستانم که گاوداری داره بهم یاد داد اخه گوساله ها بیشتر به کولیک دچار میشن .این روش برای کره اسب هم کار سازه امتحان شده جواب داده.زمانی که متوجه کولیک در کره اسب شدید مقدار 1لیتر شیر تازه گاو (از این پاستریزه های 1لیتری که داخل بازار هست نه از گاو مستقیم دوشیده شده باشه داخل گاوداری ها هست چون انرژی ودرصد چربی بالایی دارد)خوب مقداری هم شکر به ان اضافه میکنید وبه مددت 5دقیقع شیر را روی شعله کم گذاشته که شکر ها حسابی داخل شیر حل شوند در زمانی که دمای شیر پایین امد محلول شکر وشیر را درون حلق کره اسب ریخته ومدت زمانی شکم کره اسب را ماساژ دهید .البته این روش بیشتر برای گوساله ها به کار میره ولی یک بار شانسی یا واقعی روی یک کره اسب انجام دادیم جواب داد. 8)

 

[ناشناس]

کولیک،علل ایجاد و نحوه درمان آن :


اسب داران معتقدند از زمانی که اسب بوده و هست ، کولیک هم بوده و خواهد بود . میزان مرگ و میر اسبها از کولیک ، از هر بیماری بیشترمی باشد .این سئوال پیش می آید که کولیک چیست و چگونه و چرا ایجاد می شود ؟
خطر کولیک ناشی از عدم رسیدگی درست به اسبها است که امکان بروز انباشتگی ، پیچ خوردگی روده های اسب ، زخم معده ،پارگی معده و انسداد روده را ایجاد می کند و موجب بروز کولیک می شود . معمولا کولیک بصورت آنی و ناگهانی پیش مي آيد و مهم است که علت این بیماری هرچه سریعتر مشخص شود تا بتوان از پیشرفت آن جلوگیری کرد و آن را مهار نمود .

با توجه به موارد فوق تعریف کولیک همان درد شکم می باشد که از اسپاسم کولون روده اسب صورت می گیرد .اختلالاتی که در اسب موجب کولیک می شوند عبارتند از :
کولیک یا دل درد عادی 83 %
کولیک ناشی از انباشتگی 7 %
کولیک گازی یا اسپاسمی 4%
کولیک ناشی از پارگی معده 2%
آماس روده 1%
انسداد اختناقی 3%

نشانه های کولیک در اسب مبتلا :
1- غلت زدن
2- پا کوبیدن مداوم
3- دراز کشیدن بیش از حد معمول
4- برگرداندن سر به سمت پهلو
5- تاب دادن مکرر لب بالا
6- پشت کردن به گوشه جایگاه همراه با بروز ناراحتی
7- لگد زدن به شکم
8- ایستادن با بدنی کشیده
9- نشان دادن مکرر حالت دفع ادرار
10- عدم دفع مدفوع به مدت بیش از 24 ساعت
11- بی اشتهائی
12- رفتار غیر عادی و افسردگی
13- تعرق
14- اسهال

بالاترین میزان مرگ و میر اسبها ناشی از انسداد اختناقی روده می باشد.برخی عوامل از جمله نژاد در اسب ممکن است تعداد دفعات ابتلا به کولیک را بیشتر کند مثل نژادهای استاندارد برد ، تنسی واکینگ ، امریکن سدلبرد و وارم بلاد .
خطر انسداد کولون در پونی ها و انباشتگی در اسبهای جنوب شرقی ایالات متحده آمریکا بیشتر است .
بیشترین عواملی که باعث کولیک می شوند عبارتند از:
- چسبندگی های درون حفره شکم در اسبانی که جراحی حفره شکم داشته اند .
- انباشتگی کولون بزرگ که بطور ناگهانی بروز می کند در اسب هايي که به مدت زیادی در اصطبل به سر می برند ، و میزان فعالیت ورزشی آنها کاهش می يابد و یا همزمان تحت درمان داروئی بوده اند.
- انباشتگی هایی با کاهش نوشیدن آب و خوردن خوراکهای خشبی کم کیفیت و گاها نا مناسب بودن وضعیت دندانها در اسب .
- انباشتگی های سکوم و زخم معده با تجویز زیاد " فنیل بوتازون " در ارتباط می باشد .
خطر ابتلا به کولیک در اسبهای اصیل (عرب) بالاتر از سایر نژادهاست . خطر کولیک در اسبهای 2 تا 10 ساله بیشتر از کره اسبها (از شیر گرفته تا یکساله) و یا اسبهای 10 ساله به بالاست .
خطر ابتلا به کولیک با وقایعی همانند : آبستنی ، دوره شیرواری ، تغییر جیره ، تغییر در نوع فعالیت های بدنی ، حمل و نقل ، تب و واکسیناسیون در ارتباط می باشد .
اسبهایی که نسبت غلات به علوفه شان بیشتر است یا روزانه 5/2 کیلوگرم یا بیشتر غذا مي خورند، در معرض خطر بالاتری از ابتلا به کولیک هستند .
اسبهایی که خوراک پلیت و مخلوط دانه غلات آسیاب شده با ملاس می خورند در مقایسه با اسبهایی که کنسانتره درجیره آنها مصرف نشده باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند .
کولیک را میتوان بر اساس عامل آن در یکی از موارد زیر جای داد :
جیره غذایی ، استعداد مبتلا شدن به کولیک (نژاد) ، تغییر در حرکات دستگاه گوارش ، عفونت ، انگلها ، زخم ها .
.....
بیماری هایی که در اسبها منجر به کولیک می شوند به قرار زیر می باشند :
1- انباشتگی به علت خوراک خشبی کم کیفیت
2- نفخ به علت تخمیر بیش از حد
3- توده مانع در مسیر گوارش به علت وجود جسم خارجی
4- ایست حرکات به علت نا متعادل بودن الکترولیتهای خون
5- افزایش قدرت انقباضی به علت واکنش سمپاتو میتیک
6- پیچ خوردگی کولون بزرگ به علت حرکات ناهنجار
7- جابجایی و انسداد اختناقی و فتق به علت زمینه کالبد شناختی و نژادی
8- کولیک به علت سالمونلا
9- آبسه به علت اسروپتوکوکوس اکوئی
10- زخم معده و روده به علت داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
11 - آماس کولون پشتی یا Dorsal colitis است.

علل کولیک :
...
...1- انگلها :
انگلها از علل ایجاد کننده کولیک هستند و برنامه های مهار کننده آلودگی انگلی میزان بروز کولیک را کاهش می دهد . بیماریهای ناحیه سکوم و ناحیه ایلئوم به سکوم با آلودگی به کرمهای پهن گره خورده نشان دهنده این است که این آلودگی نوعی عامل خطر ساز است
..
2- انباشتگی :
بلعیدن اجسام خارجی هم می تواند عامل کولیک باشد . انباشتگی شن در کولون به انسداد می انجامد و بلع اجسام خارجی از جمله میخ ، سیم و یا سنگهای نوک تیز ممکن است اولین گام برای تشکیل سنگ روده باشد . بالا بودن ‌PH کولون و غلظت کانی ها موجب سنگ می شود . تکه های لاستیک ، الیاف نایلونی مثل موکت و طناب نایلونی ، مو ، سنگها و بذر گیاهان از علل شناخته شده انسداد روده می باشند .در ضربات فیزیکی به حفره شکم ممکن است بخشی از روده جابه جا شود .
پارگی مزانتر با ضربات به شکم و سخت زایی در مادیان ها در ارتباط است .
هماتوم یا خون مردگی ، گرچه در دیواره روده نادر می باشد ، ولی در دیواره روده کوچک و کولون بزرگ مشاهده شده است . نقایص مادر زادی هم از دیگر عوامل ایجاد کولیک می باشند . آماس روده به خاطر آماس مخاط یا دیواره روده ، سالمونلا(باکتری گرم منفی) در مراحل آغازین و پریتونیت پس از عمل جراحی می توانند کولیک ایجاد کنند . عفونت حفره شکم بخاطر آسیب دیدگی روده می تواند عامل کولیک باشد . آلودگی مجاری لنفاوی در روده ناشی از استروپتوکوکوس اکوئی و گونه های رودوکوکوس بوجود می آیند ، که بعدا در روده چسبندگی می دهند و انسداد و کولیک در پی خواهد داشت .
....
3-مسمومیتها :
برخی داروها و اقلام غذائی مورد استفاده در جیره در صورت مصرف بیش از حد باعث بروز کولیک می شوند .
زخمهای دستگاه گوارش :
در کره اسبهای دچار زخم معده احتمال کولیک وجود دارد . همچنین در کره اسبهای 4 تا 6 ماهه در صورت بروز زخم دوازدهه به دلیل اینکه تخلیه معده از حالت هنجارخارج می شود ممکن است کولیک روی بدهد .
نشانه های زخم معده عمدتا کم اشتهائی ، لاغری یا کارکرد ضعیف است . در زخمهای شدید ، شدت کولیک به اندازه ای است که انجام عمل جراحی اجتناب نا پذیر است .
زخم معده یا روده می تواند از عوارض تجویز طولانی مدت داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی باشد .
یکی از نشانه های مسمومیت با فنیل بوتازول در اسب، کولیک است که در آغاز بصورت حاد و در نهایت به شکل مزمن در می آید . انسداد روده و یا حرکات نا هنجار روده مثل به دام افتادگی ها ، پیچ خوردگی ها و جابجایی روده باعث ایجاد کولیک می شوند .
تغییر در مقدار کلسیم و پتاسیم سرم خون با کولیک ارتباط دارد و هر دو از علل انسداد می باشد. افت کلسیم میتواند موجب انسداد و یا جابجایی کولون و سایر کولیکهای حاد گردد .
تجویز پتاسیم در موارد هیپوکالمی می تواند حرکات روده را بهبود بخشد . میزان منیزیم هم در حرکات روده موثر است . معمولا اسبهایی که به کزازعلفی مبتلا می شوند ، میزان کلسیم و منیزیم خون آنها کاهش می يابد و یا در اسبهایی که به مدت طولانی از غذا محروم مانده اند کاهش منیزیم خون موجب تغییر در حرکات دستگاه گوارش و نهایتا کولیک می شود .
سکوم و کولون بخشی از دستگاه تخمیری دستگاه گوارش اسب می باشد که هضم سلولز و سنتز اسیدهای چرب فرار در آن انجام می گیرد . عوامل خطر سازی چون افزایش مصرف دانه غلات ، تغییر در فعالیت بدنی اسب و یا تغییر جیره ممکن است از علل کولیک باشد .

نويسنده
زهرا عليپور( دانشجوي رشته پرورش اسب)

 

[سنا]

متشكرم بسيار عالي و آموزنده

 

[♘امیرحسین♞]

کوليک،علل ايجاد و نحوه درمان آن

اسبداران معتقدند از زماني که اسب بوده و هست ، کوليک هم بوده و
خواهد بود . ميزان مرگ و مير اسبها از کوليک ، از هر بيماري
بيشترميباشد. اين سئوال پيش مي آيد که کوليک چيست و چگونه و چرا
ايجاد ميشود ؟
خطر کوليک ناشي از عدم رسيدگي درست به اسبها است که امکان بروز
انباشتگي ، پيچ خوردگي روده هاي اسب ، زخم معده ،پارگي معده و
انسداد روده را ايجاد ميکند و موجب بروز کوليک ميشود . معمولا کوليک
بصورت آني و ناگهاني پيش ميايد و مهم است که علت اين بيماري هرچه
سريعتر مشخص شود تا بتوان از پيشرفت آن جلوگيري کرد و آن را مهار
نمود .
....
با توجه به موارد فوق تعريف کوليک همان درد شکم ميباشد که از
اسپاسم کولون روده اسب صورت ميگيرد .اختلالاتي که در اسب موجب
کوليک ميشوند عبارتند از :
% کوليک يا دل درد عادي 83
% کوليک ناشي از انباشتگي 7
% کوليک گازي يا اسپاسمي 4
کوليک ناشي از پارگي معده % 2
% آماس روده 1
% انسداد اختناقي 3
....
نشانه هاي کوليک در اسب مبتلا :
1- غلت زدن
2- پا کوبيدن مداوم
3- دراز کشيدن بيش از حد معمول
4- برگرداندن سر به سمت پهلو
5- تاب دادن مکرر لب بالا
6- پشت کردن به گوشه جايگاه همراه با بروز ناراحتي
7- لگد زدن به شکم
8- ايستادن با بدني کشيده
9- نشان دادن مکرر حالت دفع ادرار
10- عدم دفع مدفوع به مدت بيش از 24 ساعت
11- بي اشتهائي
12- رفتار غير عادي و افسردگي
13- تعرق
14- اسهال
....
بالاترين ميزان مرگ و مير اسبها ناشي از
انسداد اختناقي روده ميباشد.برخي عوامل از
جمله نژاد در اسب ممکن است تعداد دفعات ابتلا به کوليک را بيشتر کند
مثل نژادهاي استاندارد برد ، تنسي واکينگ ، امريکن سدلبرد و وارم بلاد .
خطر انسداد کولون در پوني ها و انباشتگي در اسبهاي جنوب شرقي
ايالات متحده آمريکا بيشتر است .
بيشترين عواملي که باعث کوليک ميشوند عبارتند از :
-چسبندگي هاي درون حفره شکم در اسباني که جراحي حفره شکم
داشته اند .
-انباشتگي کولون بزرگ که بطور ناگهاني بروز ميکند در اسباني که به
مدت زيادي در اصطبل به سر ميبرند ، و ميزان فعاليت ورزشي آنها کاهش
ميابد و يا همزمان تحت درمان داروئي بوده اند .
-انباشتگي هايي با کاهش نوشيدن آب و خوردن خوراکهاي خشبي کم
کيفيت و گاها نا مناسب بودن وضعيت دندانها در اسب .
-انباشتگي هاي سکوم و زخم معده با تجويز زياد " فنيل بوتازون " در
ارتباط ميباشد .
خطر ابتلا به کوليک در اسبهاي اصيل (عرب (بالاتر از ساير نژادهاست .
خطر کوليک در اسبهاي 2 تا 10 سال بيشتر از کره اسبها (از شير گرفته
تا يکساله) و يا اسبهاي 10 سال به بالاست .
خطر ابتلا به کوليک با وقايعي همانند : آبستني ، دوره شيرواري ، تغيير
جيره ، تغيير در نوع فعاليت هاي بدني ، حمل و نقل ، تب و واکسيناسيون
در ارتباط ميباشد .
2/ اسبهايي که نسبت غلات به علوفه شان بيشتر است يا روزانه 5
کيلوگرم يا بيشتر غذا ميخورند ، در معرض خطر بالاتري از ابتلا به کوليک
هستند .
اسبهايي که خوراک پليت و مخلوط دانه غلات آسياب شده با ملاس
ميخورند در مقايسه با اسبهايي که کنسانتره درجيره آنها مصرف نشده
بايد بيشتر مورد توجه قرار گيرند .
کوليک را ميتوان بر اساس عامل آن در يکي از موارد زير جاي داد :
جيره غذايي ، استعداد مبتلا شدن به کوليک (نژاد) ، تغيير در حرکات
دستگاه گوارش ، عفونت ، انگلها ، زخم ها .
.....
بيماري هايي که در اسبها منجر به کوليک ميشوند به قرار زير ميباشند :
1- انباشتگي به علت خوراک خشبي کم کيفيت
2- نفخ به علت تخمير بيش از حد
3- توده مانع در مسير گوارش به علت وجود جسم خارجي
4- ايست حرکات به علت نا متعادل بودن الکتروليتهاي خون
5- افزايش قدرت انقباضي به علت واکنش سمپاتو ميتيک
6- پيچ خوردگي کولون بزرگ به علت حرکات ناهنجار
7- جابجايي و انسداد اختناقي و فتق به علت زمينه کالبد شناختي و
نژادي
8- کوليک به علت سالمونلا
9- آبسه به علت اسروپتوکوکوس اکوئي
10- زخم معده و روده به علت داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي
است. Dorsal colitis 11 آماس کولون پشتي يا -
....
علل کوليک :
...
1- ...انگلها :
انگلها از علل ايجاد کننده کوليک هستند و برنامه هاي مهار کننده آلودگي
انگلي ميزان بروز کوليک را کاهش ميدهد . بيماريهاي ناحيه سکوم و
ناحيه ايلئون به سکوم با آلودگي به کرمهاي پهن گره خورده نشان دهنده
اين است که اين آلودگي نوعي عامل خطر ساز است
..
2- انباشتگي :
بلعيدن اجسام خارجي هم ميتواند عامل کوليک باشد . انباشتگي شن در
کولون به انسداد مي انجامد و بلع اجسام خارجي از جمله ميخ ، سيم و
يا سنگهاي نوک تيز ممکن است اولين گام براي تشکيل سنگ روده باشد
. بالا بودن پ هاچ کولون و غلظت کانيها موجب سنگ ميشود . تکه هاي
لاستيک ، الياف نايلوني مثل موکت و طناب نايلوني ، مو ، سنگها و بذر
گياهان از علل شناخته شده انسداد روده ميباشند .در ضربات فيزيکي به
حفره شکم ممکن است بخشي از روده جابه جا شود .
پارگي مزانتر با ضربات به شکم و سخت زايي در ماديان ها در ارتباط است
.
هماتوم يا خون مردگي ، گرچه در ديواره روده نادر ميباشد ، ولي در ديواره
روده کوچک و کولون بزرگ مشاهده شده است . نقايص مادر زادي هم از
ديگر عوامل ايجاد کوليک ميباشند . آماس روده به خاطر آماس مخاط يا
ديواره روده ، سالمونلا(باکتري گرم منفي) در مراحل آغازين و پريتونيت
پس از عمل جراحي ميتوانند کوليک ايجاد کنند . عفونت حفره شکم
بخاطر آسيب ديده گي روده ميتواند عامل کوليک باشد . آلودگي مجاري
لنفاوي در روده ناشي از اسروپتوکوکوس اکوئي و گونه هاي رودوکوکوس
بوجود مي آيند ، که بعدا در روده چسبندگي ميدهند و انسداد و کوليک در
پي خواهد داشت .
....
3- مسموميتها :
برخي داروها و اقلام غذائي مورد استفاده در جيره در صورت مصرف بيش
از حد باعث بروز کوليک ميشوند .
زخمهاي دستگاه گوارش :
در کره اسبهاي دچار زخم معده احتمال کوليک وجود دارد . همچنين در
کره اسبهاي 4 تا 6 ماهه در صورت بروز زخم دوازدهه بدليل اينکه تخليه
معده از حالت هنجارخارج ميشود ممکن است کوليک روي بدهد .
نشانه هاي زخم معده عمدتا کم اشتهائي ، لاغري يا کارکرد ضعيف است
. در زخمهاي شديد ، شدت کوليک به اندازه اي است که انجام عمل
جراحي اجتناب نا پذير است .
زخم معده يا روده ميتواند از عوارض تجويز طولاني مدت داروهاي ضد
التهاب غير استروئيدي باشد .
يکي از نشانه هاي مسموميت با فنيل بوتازول در اسب کوليک است که
در آغاز بصورت حاد و در نهايت به شکل مزمن در مي آيد . انسداد روده و
يا حرکات نا هنجار روده مثل به دام افتادگيها ، پيچ خوردگيها و جابجايي
روده باعث ايجاد کوليک ميشوند .
تغيير در مقدار کلسيم و پتاسيم سرم خون با کوليک ارتباط دارد و هر دو از
علل انسداد ميباشد . افت کلسيم ميتواند موجب انسداد و يا جابجايي
کولون و ساير کوليکهاي حاد گردد .
تجويز پتاسيم در موارد هيپوکالمي ميتواند حرکات روده را بهبود بخشد .
ميزان منيزيم هم در حرکات روده موثر است . معمولا اسبهايي که به
کزازعلفي مبتلا ميشوند ، ميزان کلسيم و منيزيم خون آنها کاهش ميابد و
يا در اسبهايي که به مدت طولاني از غذا محروم مانده اند کاهش منيزيم
خون موجب تغيير در حرکات دستگاه گوارش و نهايتا کوليک ميشود .
سکوم و کولون بخشي از دستگاه تخميري دستگاه گوارش اسب ميباشد
که هضم سلولز و سنتز اسيدهاي چرب فرار در آن انجام ميگيرد . عوامل
خطر سازي چون افزايش مصرف دانه غلات ، تغيير در فعاليت بدني اسب
و يا تغيير جيره ممکن است از علل کوليک باشد .

 

[♘امیرحسین♞]

کوليک کاذب :
منظور از کوليک کاذب مواردي است که علائم کوليک مشابه آنچه که در
بيماريهاي روده ديده ميشود ، از اختلال در دستگاهي غير از دستگاه
گوارش برخيزد .
کوليک در بيماري کليه و مثانه هم رخ ميدهد که بيماريهاي نادري هستند
، هرچند پارگي مثانه ممکن است در کره اسبها نيز ديده ميشود .
آماس پرده هاي جنب ، انفارکتوس عضله قلب و بيماري کبد و رحم هم
نشانه هايي از کوليک دارند . گاها کوليک رفتاري هم بروز ميکند ، يعني
اسب در پاسخ به تحريکات مختلف از روي عادت علائم کوليک نشان
ميدهد و همچنين ممکن است در واکنش به غذا خوردن هم اتفاق ميافتد
انواع کوليکهاي کاذب :
آبستني ، عامل: انقباضات رحم
رابدوميوليز ، عامل: ميوزيت ناشي از فعاليتهاي سخت
بيماريهاي کبدي ، عامل: گياهان سمي
بيماري کليه و مثانه ، عامل: سنگهاي مثانه
پلوريت ، عامل:پنوموني
منشاء رواني ، عامل: عادات نا هنجار
28 % ، روده کوجک / ميزان مرگ و مير ناشي از کوليک کولون بزرگ 6
77 % ميباشد . / 1 و پارگي مقعد 7 / 19/1 % ، پارگي راست روده % 82
.....
معاينه و درمان کوليک در اسب :
در مواقع شکم درد اسب يا اصطلاحا کوليک ، پس از در جريان گذاشتن
دامپزشک و تا قبل از رسيدن او ، اقداماتي را بايد انجام داد و علائم زير را
بررسي نمود:
.....
1- علائم درد : از روي برجستگيهاي استخوان لگن ميتوان دريافت که
اسب در اثر درد غلت زده ، همچنين جاي لگد روي ديوار باکس و بهم
خوردگي زياد بستر باکس با انسداد شديد دستگاه گوارش همخواني دارد
.
انسدادها در طول 4 تا 5 ساعت درد شديدي ايجاد ميکنند ولي در مواردي
که دوره بيماري طولاني تر بوده و بخشي از روده دچار نکروز پيش رفته اي
شده ،علائم چنداني از درد آشکار بروز نميکند . در ظاهر اسب آرام است
ولي به شدت افسرده ميباشد .در حالت ايستاده سر را پائين نگه ميدارد
و به محيط اطراف توجهي نميکند و نشانه هاي ديگري چون اتساع شکم
و بزرگي ناحيه ناف يا بزرگي يک طرف کيسه بيضه بايد مورد توجه قرار
گيرد و حتما بايد دامپزشک را در جريان وضعيت و حالات اسب قرار دارد .
....
2- نبض : تعداد ضربان قلب و مشخصات نبض معيارهاي مهمي در معاينه
اسب کوليکي ميباشد . عموما تعداد نبض شاخص شدت بيماري و اثرات
آن بر دستگاه گردش خون ميباشد .
.....
ضربان قلب بيش از هشتاد بار در دقيقه نشاندهنده ضايعه يا بيماري جدي
است که آشفتگي شديدي در دستگاه گردش خون اسب ايجاد کرده و
حيات اسب به خطر ميافتد . معمولا در شوک و کاهش حجم خون درون
رگها ، نبض ضعيف ميشود و در مواردي هم نامنظم ميزند .
.....
3- تنفس : در اسبي که درد متوسط يا شديد در شکم دارد ، براي آنکه
حرکات ديافراگم و قفسه سينه کاهش يابد ، معمولا تعداد تنفس به بيش
از سي بار در دقيقه ميرسد . در فشار به ديافراگم در اثر اتساع کولون
بزرگ و فتق روده ها ، تعداد تنفس بالا ميرود . افزايش تعداد تنفس همراه
با کبودي مخاطات ميتواند ناشي از فشار بر سياهرگ يا آسيب ريوي
باشد .
.....
4- غشاءهاي مخاطي : مشخصات غشاءهاي مخاطي ، اهميت زيادي
در تعيين وضعيت مايعات بدن اسب دارد . لثه بهترين مکان براي تشخيص
مخاطات است ، زيرا در اسب کوليکي اغلب مخاط در اثر ضربه پرخون
ميشود . رنگ طبيعي غشاءهاي مخاطي دهان ، صورتي کم رنگ است .
با توجه به عامل بيماري هر تغييري در اين رنگ به خاطر کم آبي ميباشد .
در کم آبي ساده مخاط اندکي به سفيدي ميزند ، ولي در پر خوني
سياهرگها يا ورود آندوتوکسينها به خون رنگ مخاط به قرمز آجري ميگرايد
و در آخر کبود ميشود . کاهش خونرساني به بافتها و هيپوکسي شديد ،
رنگ غشاءهاي مخاطي به خاکستري کمرنگ مايل به آبي بدل ميشود .
خون رساني بافتي و کارکرد دستگاه گردش خون را ميتوان با توجه به
زمان برگشت خون به بستر مويرگي ارزيابي کرد . براي اينکار بايد لثه
بالاي دندانهاي پيش فک بالا را فشار داد . زمان برگشت طبيعي رنگ لثه
از سفيدي به رنگ طبيعي يک تا دو ثانيه است . در کم آبي ، اين زمان به
سه تا چهار ثانيه و در موارد شديد پنج تا شش ثانيه طول ميکشد .
.....
5- شنود حرکات روده : بهترين نقاط شنود روي بدن اسب ، امتداد لبه
خلفي دنده ها از گودي تهيگاهي تا پائين شکم در هر دو طرف راست و
چپ ميباشد . در يک اسب سالم دو نوع صدا را ميتوان از کولونهاي بزرگ
روده شنيد . يکي صداهاي کوتاه ناشي از حرکات مخلوط کننده ، که دو تا
چهار بار در هر دقيقه شنيده ميشوند و ديگري صداهاي بلند رانشي که
هر دو تا جهار دقيقه يک بار به گوش ميرسد ولي تعداد و شدت آنها پس
از غذا خوردن افزايش ميابد . تقريبا در تمامي موارد درد شکم ، صداهاي
رانشي کم ميشوند . استثناء واضح بر اين قاعده ، کوليک اسپاسمي
است که ميتوان بر اساس اين يافته بيماري را ملايم ، درمان دارويي را
موفق و پيش بيني را عالي ارزيابي کرد . پس از رفع انسداد در کوليک
ساده يا کوليک گازي هم صداي محوطه شکمي بيش از حد معمول
شنيده ميشود و هم پس از تجويز داروهايي مثل گزيلازين ، دتوميدين و
بوتورفانول صداهاي دستگاه گوارش ممکن است براي 20 تا 60 دقيقه و يا
بيشتر کاهش يابد و حتي محو شود . در انباشتگي کولون صداهاي روده
کم ميشود و همزمان با آن درد شکم بروز ميکند و در بيماريهاي روده و
انسداد در طول چند ساعت پس از آن تمامي صداها از بين ميرود .
صداهاي ناشي از برخورد مايع و گاز با هم که در هنگام حرکت اسب به
گوش ميرسند را نبايد با صداهاي رانشي اشتباه گرفت .
داروهايي که در درمان کوليک موثر ميباشند :
داروهاي فلونکسين ، گزيلازين ، دتوميدين و بوتور فانول ، اثرات درازمدت و
قابل اعتمادي در مهار دردهاي شديد ناشي از اتساع سکوم دارند .
فلونکسين موثرترين دارو از دسته داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي
ميباشد که در درمان بيماريهاي حاد شکم اسب به کار ميرود و فقط با
تزريق يک دوز جريان طبييعي خون به روده به هنگام انسداد بر قرار ميماند
.
پس از درمان با فلونکسين ، اسبي که دچار انباشتگي يا پريتونيت
ميباشد بمدت شش تا هشت ساعت احساس آسايش بيشتري ميکند .
اگر فلونکسين نتواند درد را مهار کند معلوم ميشود که بيماري از نوعي
است که با درمان داروئي ساده رفع نميشود .
اثرات ضد دردي فنيل بوتازون به فلونکسين نميرسد ولي در اختلالات
دستگاه عضلاني – اسکلتي بهتر از دردهاي احشائي عمل ميکند .
ديپيرون از ديگر داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي است که اثر ضد
اسپاسمي دارد و در کوليکهاي ملايم خوب عمل ميکند ولي کوتاه اثر
است .
کتوپروفن در درمان اسبهاي کوليکي بکار ميرود و خطر بروز زخم معده با
اين دارو کمتر است ولي اثرات ضد دردي کتوپروفن از فلونکسين کمتر
است .
احتمال رخداد مسموميت ، زخمهاي مخاطي دستگاه دستگاه گوارش يا
آسيب کليوي از معايب داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي (بويژه فنيل
بوتازون) است . خصوصا اگر بمدت طولاني و از راه خوراکي به مصرف
برسند و يا دام دچار کم آبي باشد . در اينگونه موارد بايد دوز دارو را پايين
آورد .
گزيلازين و دتوميدين هر دو در کنترل درد حاد شکم بکار ميروند . تجويز اين
داروها عمدتا براي آرامش ، بيدردي ، براديکاردي(کاهش ضربان قلب) و در
اسبهاي کوليکي رهايي از درد را بدنبال دارد .
بوتور فانول بهترين اثرات مهار درد را با کمترين عوارض جانبي ايجاد ميکند .
0 ميليگرم براي هر کيلو وزن بدن ميباشد و براي / 0 تا 1 / دوز دارو از 05
مدت کوتاهي کوليک ناشي از بيماريهاي شديد روده را مهار ميکند .
....

 

[علی واحدی]

کولیک یکی از شایعترین عارضه ها در اسب محسوب میشه.وهمه ساله تعدادی اسب به این سبب تلف میشن.تشخییص سریع کولیک در نجات حیوان بسیار موثر است. کولیک دلایل مختلی دارد از اختلالات دستگاه گوارش دستگاه ادراری تناسلی تا دلایل عصبی مشکلات گوارشی شامل :1الودگیهای انگلی 2 انباشتگی 3 عفونتها مثل پریتونیت 4 جابجایی و تلسکوپی شدن رودها و.......... مشکلات دستگاه ادراری مثل سنگ مثانه و....... دلایل عصببی که معمولا ریشه در عادات بد حیوان دارد. علایم : 1 غلط زدن که نشانه ان اسیب پوست در ناحیه برامدگیهای استخوان لگن درطرفین 2 لگد زدن به شکم 3 نگاه کردن به پهلوها و نشانه های دیگر مثل : 1افزایش تنفس 2 افزایش ضربان {ضربان بالای 80 نشا نه عدم سلامت است } 4 تغییر در صداهای گوارشی 5 تغیر رنگ مخاطات {لثه سالم صورتی است} 6 اگر با انگشت لثه حیوان را فشار دهیم برگشتن رنگ لثه به حالت نرمال بیشتر از دو ثانیه طول میکشد. کمکهای اولیه : از غلط زدن حیوان جلوگیری کنید چون احتمال اسیب زدن به خودش هست. در صورت امکان حیوان را راه ببرید اگر تا مراجعه به دامپزشک زمان طولالنی سپری میشود میتوانید با مشورت دکتر دامپزشک از داروهای ضد التهاب غیر استروییدی مثل فلونکسین مگلومین یا فنیل بوتازون ..... استفاده کنید. اما بزرگترین کمک تماس فوری با دکتر دامپزشک است

ضربان بالای 80 در شرایط طبیعی مرگه نه عدم سلامت استاد. ضربان معمولی در شرایط طبیعی 38 تا 40 که بالای 40 علامت غیر طبیعیه.

 

[masuodp200]

سلام

اسبم علایم کولیک رو داره ولی در ادرار مشکلی نداشت و گاهی چند گردو پهن میریخت
تا اینکه تحت فشار لنژ کردم که بازهم مقداری پهن کرد و دیدم که توی پهن اون تجمع زیادی از کرمهای مرده هست که بلند بودن و سفید که گمونم آسکاریس بود
لذا متوجه شدم که این اسب دچار انساد روده توسط انگل شده کما اینکه اشتهای این اسب کم بوده و فقط آب می خورد
برای همین ضد انگل رو با کمی دوز بالا تر بهش دادم و بعد تزریق کوبافوس برای اینکه قوای بدنی اسب رو بیشتر کنم و بیحالی ناشی از کم خونی رو کمتر کنم
حالا این اسب تحت لنژ کردن هست تا بتونه به صورت مکانیکی تحرک روده رو سبب بشه و بتونه مابقی انگل ها رو دفع کنه
ولی مسئله مشکوکی که من باهاش مشکل دارم اسهال شدن اسبه که من ازش زیاد میترسم و این اسب من اینطور شده
آیا کسی تجربه داره که بعد کولیک انگلی و بعدش که حتما اسهال اتفاق می افته و در نهایت چی میشه
امیدوارم قبل از گذشت زمان من جوابم رو پیدا کنم
موفق باشید
مسعود

 

[علیرضا نوروزی]

شما نباید داروی ضد انگل در این شرایط میدادید چون باعث تجمع کرمهای مرده داخل روده میشه ودفعش سخته.اتفاقا اگه اسحال بگیره بهتره فقط اسب را درمسافت زیاد دست گردون کنید وحتما با دامپزشک در ارتباط باشید داروی ضد انگل با دوز بالا خودش باعث کولیک میشه

 

[masuodp200]

متشکرم