لوئیز فیروز با نام اصلی لوئیز لیلین (زادهٔ ۲۴ دسامبر ۱۹۳۳ در واشینگتن، دی. سی. – درگذشته ۲۵ مهٔ ۲۰۰۸ در گنبد کاووس) بانوی آمریکایی‌الاصل که به مدت بیش از ۴ دهه به همراه همسرش نرسی فیروز به پرورش اسب در ایران پرداخت. از وی به عنوان کاشف اسبچه خزر نام برده می‌شود. او ملقب به بانوی اسب ایران بود.
زندگی‌نامه
لوئیز فیروز در سال ۱۹۳۳ در واشینگتن، دی. سی. به دنیا آمد. او در دانشگاه کرنل در رشته دامپروری تحصیل کرد. در سال ۱۹۵۶ با نرسی فیروز، شاهزاده ایرانی، ازدواج کرد و به ایران آمد.
لوئیز فیروز همواره به اسب علاقه داشت و به دنبال اسبی کوچک اندام بود که برای سواری کودکان مناسب باشد. سرانجام در بهار سال ۱۳۴۴ خورشیدی (۱۹۶۵ میلادی) با پشتکار فراوان به‌طور کاملاً تصادفی در ناحیه‌ای در آمل متوجه اسب کوچکی شد که در حال کشیدن یک گاری بود. او به سرعت به ویژگی‌های منحصر به فرد و ارزش‌های خاص این نژاد پی برد و براساس مطالعات و تحقیقات خود در طی مدت کوتاهی جوامع بین‌المللی پرورش اسب را مجاب به قبول این نوع اسب کوچک ایرانی به عنوان نژادی منحصر به فرد نمود.
لوئیز فیروز و همسرش نرسی فیروز در سال ۱۳۴۵ مرکز پرورش اسب کاسپین را در روستای قره تپه شیخ نزدیک کلاله تأسیس کردند. این مرکز به عنوان اولین مرکز پرورش اسب کاسپین در جهان شناخته می‌شود.
لوئیز فیروز در طول زندگی خود به تحقیق و پرورش اسب کاسپین پرداخت. او در سال ۱۹۷۴ کتابی در مورد اسب کاسپین منتشر کرد که به یکی از منابع اصلی در مورد این نژاد اسب تبدیل شد.
لوئیز فیروز در سال ۲۰۰۸ در سن ۷۵ سالگی درگذشت. او به عنوان یکی از چهره‌های برجسته در زمینه پرورش اسب در ایران و جهان شناخته می‌شود.
آثار
- کتاب «اسب کاسپین» (۱۹۷۴)
- مقاله «اسب کاسپین: یک نژاد منحصر به فرد» (۱۹۷۰)
- مقاله «اسب کاسپین: یک نماد ملی ایران» (۱۹۹۰)
افتخارات
- نشان عالی فرهنگ و هنر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران (۱۳۸۱)
- نشان عالی اسب از فدراسیون جهانی اسب‌های ورزشی (FEI) (۲۰۰۵)
میراث
لوئیز فیروز نقش مهمی در احیای اسب کاسپین داشت. او با تلاش‌های خود این نژاد اسب را از خطر انقراض نجات داد و آن را به عنوان یک نژاد ارزشمند در دنیا معرفی کرد.
در سال ۲۰۱۸، فدراسیون جهانی اسب‌های ورزشی (FEI) روز ۲۴ دسامبر را به عنوان روز جهانی اسب کاسپین نامگذاری کرد. این روز به یاد تولد لوئیز فیروز انتخاب شده است.