مشخصات اسب ترکمن تیره یموت : نژاد اسب سبک وزن اسب از ایران است. مانند سایر نژادهای اسب ترکمن، به نام طایفه ای از ترکمن هاست که آن را پرورش داده‌اند. نام قبیله ترکمن ممکن است یموت ,ایومود، یومود، یامود و یوموت به صورت مختلف بیان شود. مردم یموت از خوارزم تا سواحل دریای کاسپین درحرکت و زندگی بودند. اسب یموت در ترکمنستان امروزی هم پرورش داده میشود ، به ویژه در ولایت داش اغوز و در قره‌قالپاقستان (هم‌اکنون بخشی از ازبکستان)، و به ویژه در منطقه خوارزم؛ و بر خلاف نژاد آخال تکه، معمولاً در مناطق بیابانی یا نیمه بیابانی بصورت گله نگهداری می‌شده.
. این نژاد از اسبهای اصیل و قدیمی جهان است که به دلیل زیبایی، استقامت و سرعت خود مشهور است.
اسبهای یموت دارای بدنی کشیده و ظریف با موهای بلند و ابریشمی هستند. رنگ موی این اسبها معمولاً نیله است. اسبهای یموت دارای چشمان درشت و براق هستند.
اسبهای یموت از نظر استقامت بسیار مشهور هستند. این اسبها می‌توانند مسافت‌های طولانی را با سرعت بالا طی کنند. اسبهای یموت همچنین از نظر سرعت بسیار سریع هستند. این اسبها می‌توانند با سرعتی بیش از 60 کیلومتر در ساعت حرکت کنند.
اسبهای یموت از نظر شخصیت نیز بسیار مشهور هستند. این اسبها بسیار مطیع و مهربان هستند. اسبهای یموت همچنین بسیار باهوش هستند و به راحتی تربیت می‌شوند.
اسبهای یموت برای سواری و مسابقات بسیار مناسب هستند. این اسبها همچنین برای کارهای سنگین مانند حمل بار و کشیدن کالسکه نیز استفاده می‌شوند.
اسب یموت مناسب ترین اسب برای استقامت
این نژاد به دلیل موقعیت مکانی آنها تا حد زیادی تحت تأثیر جغرافیای سرسخت استپ ها و همچنین خون اسب عرب جهت افزایش استقامت قرار گرفت. به غیر از چند خون خارجی، نژاد یموت نسبتاً خالص باقی مانده است، با این حال جمعیت خالص در قرن بیستم کاهش پیوسته ای را آغاز کرد. در سال 1983 یک مزرعه پرورش در شهر قزل اترک ترکمنستان راه اندازی شد تا از این نژاد محافظت کند، شیوه های صحیح پرورش را ادامه دهد و تعداد آنها را افزایش دهد.
انواع اسب یموت در خارج از ایران
امروزه سه نوع اسب یموت در خارج از ایران وجود دارد. نوع بزرگی که از نظر جثه شبیه به آخال تکه است. نوع متوسط که رایج ترین و یادآور اسب های شرقی است. سومین حیوان کوچک‌تر با پاهای کوتاه‌تر و ساختار قویتر که از خون اسبهای مغولی و قزاق است، این نوع نادرترین نوع است.
خصوصیات اسبهای ترکمن و تفاوت بین نژادهای مختلف اولین باز توسط مسافران غربی این منطقه در قرن هجدهم و نوزدهم ثبت شده‌است. کلمنت آگوستوس دو بود در سال ۱۸۴۸ نوشت که اسبهای یموت بهترین استقامت را داشتند و به اسبهای عرب خالص ترجیح داده می‌شدند، در حالی که اخال سریعتر و سبک‌تر شناخته می‌شدند
در ایران این تیره از اسب ترکمن مورد استفاده های جنگ و لجستیک سواره نطام و بعد از صنعتی شدن در ورزش مورد استفاده قرار گرفت.
خصوصیات ظاهری اسب ترکمن یموت
قد: اغلب 148_158 سانتیمتر
مشخصات سر و صورت در اسب ترکمن یموت
: سر: صورت کشیده، خشک، استخوانی و ظریف، چشم‌ها براق و حدقه برجسته، گوش‌ها بلند و نازک و خوش فرم و کاکل کم پشت.
مشخصات گردن در اسب ترکمن
: در آخال تکه بلند، باریک، اتصال به سر ظریف و با زاویه عمودی نسبت به بدن ولی در یموت کوتاه تر، عضلانی و قویتر، زاویه عمودی کمتر.
مشخصات اندام‌های حرکتی اسب ترکمن
پاها بلند، خشک و نازک با تاندون‌ها و مفاصل قوی و متناسب. قلم‌ها بلند، گام‌ها نرم و سبک و حرکات با تعلیق، سم در یموت قوی تر، عدم وجود موهای پشت بخلق در اسبهای آخال تکه. حرکت اسب یموت نرم و بخلقهای کوتاهتری نسبت به اخال تکه دارد. وبخاطر همین خاصیت مستعد برای ورزش پرش است.
مشخصات پوست و مودر اسب ترکمن
پوست نازک ولی سفت، موهای سطح بدن کوتاه، نازک، ابریشمی با درخشندگی، یال کم پشت و کوتاه، اتصال دم اندکی بالاتر از سایر نژادها، دم در حین حرکت آزاد و پایین.
رنگ اسب یموت عمدتا نیله و تیره گوکلان کهر است.
اسب ترکمن یموت با روحیه، مغرور و بسیار باهوش تا حدی که گاها صاحب نظر است، و تصمیم میگیرید در مواقع گوناگون در سوارکاری چه برخوردی داشته باشد با موانع این موضوع می تواند هیجان انگیز و چالش برانگیزو جذاب باشد، حتی برای سوارکاران و مربیان با تجربه.
با این حال، تمایل آنها به کار سخت و وفاداری آنها امتیازهای بزرگی را برای آنها به ارمغان می آورد و بهترین عملکرد را برای کسی دارند که با آنها ورزش سنگین انجام میدهد.
اسب های یموت تحمل قابل توجهی دارند . طبق اطلاعات جمع اوری شده یک مسیر 800 کیلومتری زمینهای کوهستانی و بیایانی بین داشوغوز تا اترک را در سال 1937 طی 7 روز طی کنند. طبق سرشماری سال 1983 روسیه تعداد 140 مادیان و حدود 100 نریان از این نژاد وجود داشته که مرکزی در شهر قزل اترک ترکمنستان جهت افزایش تعداد و حفظ ژنوتایپ ایجاد شده.
نژاد یموت برای درساژ، اسب دوانی، مسابقات پرش، مسابقات سه روزه و غیره مورد استفاده قرار می گیرند. این نژاد به طور معمول به رنگ نیله یافت می شوند اما به ندرت به رنگ های کهر و کرنگ نیز دیده می شوند. امروزه این نژاد فقط در ترکمنستان و ترکمن صحرای ایران یافت می شوند. هم چنین به دلیل این که اکثر طایفه های یموت در منطقه ترکمن صحرای کشور ما زندگی می کنند به همین دلیل بیشترین تعداد از نژاد های ترکمن ایران را نژاد های یموت تشکیل می دهند. امروزه این نژاد بیشتر برای مسابقات مورد استفاده قرار می گیرند و در ایران کمتر از این نژاد به عنوان شخم زدن زمین ها و یا حمل گاری ها استفاده می شود. جالب است که بدانید اسب های طایفه گوکلان برادران نژاد طایفه یموت هستند که از نظر ظاهری شباهت های زیادی به هم دارند و می توان این گونه بیان کرد که تنها تفاوت این دو نژاد در رنگ آن ها می باشد، چرا که گوکلان بیشتر به رنگ تیره و یموت ها بیشتر به رنگ نیله یافت می شوند
مشخصات ظاهری اسب یموت و مقایسه با آخال تکه
اسب های یموت شباهت بسیار زیادی به اسب های آخال تکه دارند. این نژاد به راحتی رام و اهلی شده است.. البته این نکته را هم باید افزود سرعت آخال تکه ها بیشتر از سرعت یموت ها می باشد در مقابل این نژاد مسافت طولانی تری را می توانند طی کنند و طاقت بیشتری نیز دارند. یکی از مزیت های بزرگی که این نژاد را خاص کرده است مقاومت بسیار خوبشان می باشد. به عنوان مثال در زمان لشکرکشی ناپلئون به مناطق سردسیر روسیه اکثر اسب های آن ها به دلیل سرمای شدید تلف شدند و فقط اسب های یموت بودند که در این سرما هیچ ضعفی نشان ندادند.
کتاب انساب اسب یموت در روسیه
در زمان راه اندازی کتاب انساب در روسیه در سال 1941 یک کتاب انساب جداگانه برای اسب یموت در نظر گرفته شد و 174 نریان یموت و 215 مادیان در شناسایی شدند. این اولین و اخرین کتاب انساب برای یموت در روسیه بود و در کتاب بعد اسبهای یموت در کتاب انساب آخال تکه ادغام شدند برای تولید و ارتقا فرم ورزشی. نتیجه این ادغام تولید اسبی بنام ابسنت که قهرمان المپیک درساژ با سوارکاری سرگیی فیلاتوف است. ابسنت 3 دوره در درساژ مقام طلا داشته و همچنین رکورد 2.15 در پرش داشته است. پدر ابسنت بنام عرب در رژه پیروزی سال 1945 با سوارکاری ژنرال ژکوو دیده میشود.عرب همچنین در استقامت عشق آباد به مسکوبه مسافت 4184 کیلومتر شرکت داشته که 2 روز از این مسیر در صحرای قره قوم اسبها بدون آب بودند.
کتاب انساب اسب ترکمن ایران
در ایران پس از چاپ اولین کتاب انساب اسب ترکمن که شامل همه اسبهای ترکمن بود. در سال 1400 کتابی برای یموتها بصورت جداگانه چاپ شد.
قیمت اسب اصیل ترکمن
عوامل مختلفی بر قیمت اسب ترکمن تاثیر دارند که هر کدام از این عوامل را در هنگامی خرید باید بررسی شود.این عوامل شامل :شجره , کاربرد اسب, تست دی ان ای, رنگ, جنسیت، قدرت بدنی، سن، وضعیت سلامت، خام یا رام بودن و ویژگی های ظاهری اشاره کرد. به طور معمول اسب اگر بیمار و یا ضعیف باشد، قیمت آن کاهش می یابد و در مقابل اگر جوان و قوی باشد قیمتش افزایش می یابد. بطور کلی فیمت کره اسب اصیل ترکمن از 70-80 ملیون تومان شروع و با افزایش سن و کیفیت و شجره بالا میرود. قیمت سیلمی ها نیز بر اساس کاربرد و کرده دهی بالاترین قیمت است. به دلیل این که هزینه خرید نژاد اسب ترکمن بسیار متنوع است و مراکز زیادی برای خرید و فروش این نژاد وجود دارند، بهتر است که قبل از اقدام به خرید اطلاعات خود در مورد قیمت این نژاد افزایش دهید..
پرورش اسب ترکمن در ابران
ایران به دلیل تنوع زیستی و گیاهی به تولید و پرورش نژاد ترکمن پرداخته است و در سال های اخیر پرورش این نژاد در ایران رونق بسیار خوبی داشته است. گفته شده است که به ازای پرورش هر اسب ترکمن یک اشتغال زایی به وجود آمده است. از آن جایی که اسب ترکمن یک اسب ورزشی قابل استفاده در ورزشهای پرش, کورس , استقامت و چوگان می باشند در میزان افزایش اشتغال زایی تاثیر بسیار زیادی داشته.
غذای مورد نیاز اسب ترکمن
در رژیم غذایی اسب نژاد ترکمن یونجه و غلات وجود دارد، باید مقدار کافی خوراک با کیفیت بالا و خوب به این حیوانات داده شود تا شرایط بدنی مناسبی داشته باشند. خوراک مورد نیاز برای هر 100 کیلوگرم وزن اسب 2 کیلوگرم می باشد. آب تمیز باید همیشه در دسترس حیوان شما باشد. یک اسب معمولا به 30 تا 45 لیتر آب به طور روزانه نیاز دارد..
شناسنامه یا پاسپورت اسب ترکمن
ار سال 1395 جمعیت اسب ترکمن ایران ساماندهی و نسخه اول کتاب انساب اسب ترکمن ایران چاپ شد که شامل 3 دسته بندی میباشد. بصورت:
فضل یک اسبهایی که پدر و مادر داشته و تست والدین انجام شده و تایید بودند
فصل دوم اسبهایی که یکی از والدین بدلیل مرگ یا رد شدن وجود نداشته
فضل سوم اسبهایی که هر دو والدین بدلیل مرگ یا رد شدن وجود نداشته در تاریخ تست.
البته تمام سیلمی و مادیانهای پایه و مسن در فصل سوم قرار گرفته که در گذشته شناسنامه داشته اند.
این دسته بندی کمک شایانی به اعتبار بخشی اسبهای مالکین و خریداران نمود و ارزش اسب ترکمن افزایش پیدا کرد.
چگونه یک اسب ترکمن یموت اصیل را از سایر تیره‌ها تشخیص دهیم؟
تشخیص اسب ترکمن یموت اصیل از سایر تیره‌ها، به ویژه آخال تکه که شباهت‌های زیادی دارد، نیازمند دانش دقیق از ویژگی‌های ظاهری و رفتاری هر دو تیره و همچنین در برخی موارد، بررسی شجره‌نامه و حتی آزمایش DNA است.
در اینجا به تفاوت‌های اصلی بین تیره یموت و آخال تکه و نکاتی برای شناسایی اسب یموت اصیل اشاره می‌کنیم:
۱. ویژگی‌های ظاهری (Body Conformation):
- گردن:
- یموت: گردنی کوتاه‌تر، ضخیم‌تر، عضلانی‌تر و قویتر نسبت به آخال تکه دارد. زاویه اتصال گردن به بدن عمودی کمتر است.
- آخال تکه: گردنی بلند، باریک، با اتصال ظریف به سر و زاویه عمودی بیشتری نسبت به بدن دارد.
- بدنه و استخوان‌بندی:
- یموت: معمولاً بدنی کمی قویتر، فشرده‌تر و عضلانی‌تر دارد. استخوان‌بندی قویتر و پشت محکمی دارد. سینه‌اش عمیق و پهن است.
- آخال تکه: بدنی کشیده، ظریف و عضلانی با پوستی نازک و موهایی کوتاه و درخشان دارد. ساختار استخوانی ظریف‌تری دارد.
- پاها:
- یموت: پاهایی قویتر و محکم‌تر با سم‌های قویتر و خوش‌ترکیب‌تر دارد. مناسب برای پیمودن مسیرهای طولانی و دشوارتر.
- آخال تکه: پاهای بلند، باریک و قوی با مفاصل مشخص و سم‌های نسبتاً کوچک و سخت (که ممکن است برای مسیرهای کوهستانی خیلی نرم باشند).
- سر و چشم:
- هر دو تیره سر کشیده، خشک، استخوانی و ظریف، با چشم‌های براق و حدقه برجسته دارند. گوش‌ها در هر دو بلند، نازک و خوش‌فرم هستند.
- یال و دم:
- در هر دو تیره، یال و دم معمولاً کم‌پشت است، اما در آخال تکه ممکن است یال و دم بسیار کم‌پشت‌تر و کوتاه‌تر باشد. (برخی منابع اشاره به یال و دم پرپشت در اسب ترکمن به صورت کلی دارند، اما برای یموت و آخال تکه معمولاً کم‌پشتی مشخصه است).
- اتصال دم در هر دو اندکی بالاتر از سایر نژادها است و دم در حین حرکت آزاد و پایین قرار می‌گیرد.
- پوست و مو:
- هر دو دارای پوست نازک و سفت، و موهای کوتاه، نازک و ابریشمی هستند. درخشندگی متالیک (به خصوص طلایی، نقره‌ای، کرم) در اسبهای آخال تکه بارزتر است. یموت نیز ممکن است درخشش داشته باشد اما معمولاً به اندازه آخال تکه چشمگیر نیست.
- رنگ:
- یموت: عمدتاً نیله (خاکستری)، سیاه و کهر (تیره گوکلان) دیده میشود.
- آخال تکه: بیشتر در رنگ‌های سمند (پالومینو)، نیله، کرنگ، کهر، سیاه و حتی سفید (کرملا/پرل) یافت میشود و درخشش متالیک در آنها بارز است.
- قد:
- قد یموت معمولاً بین 145 تا 155 سانتیمتر است.
- قد آخال تکه کمی بلندتر و کشیده‌تر، معمولاً بین 142 تا 162 سانتیمتر است.
۲. ویژگی‌های رفتاری و خلق و خو:
- یموت:
- معمولاً آرام‌تر و مطیع‌تر از آخال تکه است و راحت‌تر رام و اهلی میشود.
- استقامت و طاقت بسیار بالایی در پیمودن مسافت‌های طولانی و کار در شرایط سخت دارد.
- حرکاتش نرم و بخلقهای (گام‌ها) کوتاهتری نسبت به آخال تکه دارد.
- برای سواری تفریحی، استقامت، درساژ و پرش (به دلیل قدرت پاها) مناسب‌تر است.
- آخال تکه:
- بسیار باهوش، حساس، و پرانرژی است و پیوند قوی با صاحب خود برقرار می‌کند.
- نیاز به تربیت صبورانه و ثابت دارد.
- سرعت بسیار بالاتری نسبت به یموت دارد و برای کورس (مسابقه سرعت) و درساژ و پرش در سطح بالا بسیار شناخته‌شده است.
۳. سوابق و مدارک:
- شناسنامه اسب (Horse Passport): این مدرک که توسط فدراسیون سوارکاری ایران صادر میشود، باید نام اسب، تاریخ تولد، جنسیت، رنگ و علائم مشخصه، و مهم‌تر از همه، نام پدر و مادر (شجره‌نامه) را شامل شود. با بررسی شجره‌نامه می‌توانید به اصالت تیره اسب پی ببرید.
- تست DNA: برای اطمینان ۱۰۰٪ از خلوص نژاد و تعلق به تیره خاص (یموت یا آخال تکه)، می‌توانید از آزمایش DNA استفاده کنید. این آزمایش توسط آزمایشگاه‌های معتبر ژنتیک اسب انجام میشود و هویت ژنتیکی اسب و تبارنامه آن را تأیید می‌کند.
- ثبت در انجمن‌های نژادی: اسبهای اصیل معمولاً در انجمن‌های نژادی مربوطه ثبت می‌شوند. وجود گواهی ثبت از این انجمن‌ها (مانند انجمن ملی اسب ترکمن) نشانه مهمی از اصالت است.
